خبرگزاری فارس - گروه آموزش و پرورش: «دانش» دریچه جادویی رو به جهانی دیگر است و آنقدر جذاب است که زندگی را متحول می‌کند.

اما قبل از انقلاب اسلامی ایران، بیش از نیمی از مردم کشور سواد نداشتند؛ بر اساس سرشماری سال ۱۳۵۵ از جمعیت ۲۷.۱ میلیون نفری۶ ساله به بالا، ۱۴.۲ میلیون نفر یعنی ۵۲.۵ درصد بی‌سواد بوده‌اند.

این شد که کمتر از یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، یعنی در هفتم دی ۱۳۵۸ به دستور امام خمینی(ره)، نهضت سوادآموزی به منظور آموزش سواد به بازماندگان از تحصیل در سراسر کشور تأسیس شد.

اساسنامه سازمان نهضت سوادآموزی در سال ۱۳۶۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و هدف از تشکیل این نهاد از بین بردن بی‌سوادی کشور عنوان شد؛ در این اساسنامه، نهضت سوادآموزی، سازمانی وابسته به آموزش و پرورش و سرپرست آن به عنوان معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان فعالیت می‌کند.

پس از فعالیت نهضت سوادآموزی، تا سال ۱۳۶۵ نزدیک به ۱۱ میلیون نفر به باسوادان کشور افزوده شد و نرخ باسوادی کشور از ۴۷.۵ درصد به حدود ۶۱.۸ درصد رسید؛ ۱۰ سال بعد یعنی در سال ۱۳۷۵، نرخ باسوادی در ایران با افزایش ۱۸ درصدی به ۷۹.۵ درصد رسید؛ این افزایش در سرشماری‌های ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ به ترتیب به ۸۴.۶ درصد، ۸۴.۸ درصد و ۸۷.۶ درصد رسید.

* آخرین آمار سوادآموزی

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت ۶ سال و بالاتر در کشور بالغ بر ۷۱ میلیون و ۵۰۶ هزار و ۳۹۲ عنوان شده است که از این تعداد ۶۲ میلیون و ۶۶۶ هزار و ۷۶۰ نفر، خود را باسواد و ۸ میلیون و ۷۹۵ هزار و ۵۵۳ نفر فاقد سواد اعلام کردند.

به عبارت دیگر درصد باسوادی از ۴۷.۵ درصد سال ۱۳۵۵ به ۸۷.۶ درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است و پیش‌بینی می‌شود که این میزان در سال ۱۳۹۸ به بیشتر از ۸۹ درصد برسد و البته اینگونه می‌توان گفت که میزان باسوادی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بالغ بر ۴۰ درصد افزایش نشان می‌دهد.

شاپور محمدزاده رئیس سازمان نهضت سوادآموزی گفت: در گروه سنی ۴۹-۱۰ سال، قبل از انقلاب تعداد باسوادی ۴۸.۸ درصد بود و این رقم بر اساس آخرین سرشماری یعنی سال ۹۵ به ۹۴.۷ درصد رسید و در سال ۹۸ هم به ۹۶ درصد رسیده است.

* تحقق عدالت آموزشی در سوادآموزی

در راستای هدف ایجاد عدالت جنسیتی در سوادآموزی، دسترسی کامل و عادلانه دختران به آموزش پایه با کیفیت مناسب، بخش عمده‌ای از فعالیت‌های نهضت سوادآموزی به آموزش دختران و زنان به ویژه در مناطق روستایی اختصاص یافت.

محمدزاده اظهار کرد: باسوادی مردان در سال ۵۵ در گروه سنی ۴۹-۱۰ سال رقم ۶۱.۷ درصد رسیده و این رقم در سال ۹۸ به ۹۷ درصد رسیده است؛ همچنین باسوادی زنان در سال ۵۵ رقم ۳۵.۵ درصد بود که این رقم در سال ۹۸ به بالای ۹۴ درصد رسیده است.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور افزود: اختلاف سوادآموزی بین زنان و مردان قبل از انقلاب در سنین ۴۹-۱۰ سال ۲۶ درصد بود که اکنون به ۲.۸ درصد رسیده است.

وی در خصوص سوادآموزی در حوزه شهری و روستایی اظهار کرد: قبل از انقلاب در شهرها از هر ۱۰۰ نفر ۶۸ نفر باسواد بودند که این رقم در سال ۹۸ به ۹۷.۵ درصد رسیده است؛ در زمینه باسوادی در روستاها قبل از انقلاب این رقم از هر ۱۰۰ نفر، ۲۸ نفر بود که اکنون به ۹۰ درصد رسید است.

محمدزاده اضافه کرد: اختلاف سوادآموزی بین مردم روستانشین و شهرنشین قبل از انقلاب ۴۰ درصد بود که اکنون به ۶ درصد رسیده است.

* اجرای طرح‌های مختلف برای سوادآموزی

طرح‌های مختلفی برای تحقق سوادآموزی در کشور انجام شده است.

طرح لازم‌التعلیم یکی از این طرح‌هاست که از سال ۱۳۶۵ بله مدت ۱۴ سال با هدف زیر پوشش قرار دادن کودکان و نوجوانان لازم التعلیم سنین ۶ تا ۱۷ ساله مناطق روستایی و عشایری که هنوز تحت پوشش نظام آموزش همگانی کشور قرار نگرفته بودند، جلوگیری از رشد بیسوادی و حل مشکل بی‌سوادی کشور با همکاری دولت و مردم، نشر فرهنگ و معارف اسلامی و ایجاد محیط مساعد جهت تحقق اهداف عالیه اسلامی با توجه به برنامه‌های آموزش همگانی کشور و ایجاد انعطاف در مقررات و فراهم کردن زمینه آموزش برای همه در مناطق محروم و صعب‌العبور کشور اجرا شد.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی گفت: سال‌های آموزش و پرورش در همه مناطق امکان تشکیل کلاس درس نبود و نهضت سوادآموزی حضور پیدا می‌کرد و بر اساس آمارها یک میلیون و ۶۰۰ هزار لازم‌التعلیم سر کلاس‌های نهضت حضور یافتند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پسین هرمزگان به نقل از فارس، سازمان نهضت سوادآموزی در این مدت برنامه‌های متعددی را اجرا کرده است که طرح سرباز معلم، آموزش دختران شاغل روستایی بازمانده از تحصیل، کتابخانه سیار، تولید نشریات دیواری، ایجاد پایگاه اطلاعات ثبتی سطح سواد، آموزش اولیای بیسواد دانش‌آموزان، سوادآموزی عشایر، ایجاد مراکز یادگیری محلی، ایجاد حلقه‌های کتاب و کتابخوانی و طرح خواندن با خانواده از نمونه اقدامات است.
یس سازمان نهضت سوادآموزی اظهار کرد: از زمان اجرای طرح آموزش اولیای بی‌سواد است تا کنون 600 هزار نفر از اولیای بی‌سواد دانش‌آموزان شناسایی شدند و 442 هزار و 828 نفر باسواد شدند.

محمدزاده به امضای تفاهم‌نامه با 35 سازمان و نهاد اشاره کرد و ادامه داد: یکی از نهادها، سازمان زندان‌هاست که افراد 10 تا 60 ساله تحت پوشش قرار دارند و تا کنون 789 هزار و 513 نفر آموزش دیدند و امسال هم بیش از 2054 نفر تحت پوشش آموزش سوادآموزی قرار گرفتند.

وی به آموزش 546 هزار و 71 سرباز بی‌سواد طی 40 سال گذشته اشاره کرد و افزود: البته تعداد سربازان بی‌سواد کاهش پیدا کرده است مثلا در سال 96 تعداد 329 نفر، در سال 97 تعداد 152 نفر و در سال 98 تعداد 71 نفر تحت پوشش قرار گرفتند.

* سوادآموزی از درخت توت تا گردو

اکنون این سوال مطرح است که چرا بعد از ۴۰ سال هنوز بیسواد داریم؟

حجت‌الاسلام‌والمسلمین قرائتی نماینده ولی فقیه در سازمان نهضت سوادآموزی در بیست و نهمین اجلاس رؤسای آموزش و پرورش به بحث سواد آموزی در کشور اشاره کرد و گفت: سوادآموزی در سال‌های اول مثل درخت توت می‌ماند یعنی افراد بی‌سواد به راحتی جذب می‌شدند پس از آن به مانند درخت انار است که باید دانه دانه چید و در نهایت مثل گردو که باید آنها را به سختی چید.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی هم در خصوص آمار بیسوادی بیان کرد: بر اساس سرشماری سال ۹۵ تعداد ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر اظهار بیسوادی کردند؛ از این تعداد  ۴۰۰ هزار نفر اتباع خارجی هستند؛ البته سامانه آمار و اطلاعات ما این رقم را ۶۰۰ هزار نفر است.

محمدزاده اضافه کرد: در گروه سنی ۴۹-۱۰ سال، قبل از انقلاب تعداد باسوادی ۴۸.۸ درصد بود و این رقم بر اساس آخرین سرشماری یعنی سال ۹۵ به ۹۴.۷ درصد رسید و در سال ۹۸ هم به ۹۶ درصد رسیده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پسین هرمزگان به نقل از فارس، وقت آن رسیده است که نهضت سوادآموزی در مدل ارائه خدمت خود بازنگری کند؛ آنچه مسلم است در دنیای کنونی، مفهوم سواد از مرحله خواندن و نوشتن پا فراتر گذاشته است و در این خصوص باید نهضت سوادآموزی نیز برای تحول بیندیشد.