مهدکودک در گیر‌و‌دار اما و اگرهای واگذاری به آموزشوپرورش
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پسین هرمزگان به نقل از خبرگزاری فارس از شیراز، در بحث مهدکودک‌ها آنچه مسلم است بررسی ابعاد مختلف آموزش و پرورش کودک است که اهمیت ویژه‌ای دارد و به نظر می‌رسد آنگونه که شایسته است به آن بها داده نشده، در حالی‌که امروز مهدهای کودک به‌عنوان مراکز غیر دولتی تنها مکان مورد اعتماد والدین برای سپردن فرزندانشان بجز خانواده به حساب می‌آیند.
چالشی از نوع مهدهای سوپرلوکس و لاکچری بالای شهر با شهریه‌های آنچنانی تا مراکز بدون مجوزی که به اسم مهدکودک فعالیت می‌کنند
مدت‌زمانی است موضوع مهدکودک‌ها و کلیه مراکز نگهداری کودکان از ابعاد مختلف مورد چالش قرار گرفته است، چالشی از نوع مهدهای سوپرلوکس و لاکچری بالای شهر با شهریه‌های آنچنانی تا مراکز بدون مجوزی که به اسم مهدکودک فعالیت می‌کنند.
مراکز بی‌سرپرستی که برخلاف موازین شرع و عرف اقدام به فعالیت کرده و اصطلاحا کودکان را تحت آموزش و پرورش قرار می‌دهند! درحالی که فلسفه وجودی‌شان اساسا مشخص شده نیست.
رهبر معظم انقلاب اخیراً در سخنانی تلنگری به فعالیت مهدهای کودک زدند تا با توجه به نبود متولی واحد در این حوزه بازهم این سؤال در افکار عمومی ایجاد شود که متولی آموزشوپرورش کودکان کیست؟
«مهدکودک هم فقط یک مرکز خدماتی نیست که بچّه را حفظ کنند و خدمت بدهند، بلکه به یک معنا مرکز آموزشی و پرورشی است، منتها با زبان خاصّ خود، با شیوه خاصّ خود. وقتی که ما می‌گوییم برای مهدکودک‌ها برنامه داشته باشید، به طریق اولیٰ پیش‌دبستانی‌ها اهمیت پیدا می‌کنند.
پیش‌دبستانی هم جای بسیار مهمّی است، آنجا هم فکر لازم دارد، باید فکر کنید، برای آن برنامه فراهم کنید و برای بچّه‌ها که حالا به طور طبیعی همه از پیش‌دبستانی عبور می‌کنند -که سابق این جور نبود- این را جوری اداره کنید که ان‌شاءالله اینجا بتوانند از این فرصت استفاده کنند»
اینها بخشی از سخنان مقام معظم رهبری است که یازدهم شهریورماه در ارتباط تصویری با رؤسا و مدیران آموزشوپرورش بیان و از رها بودن مهدکودک‌ها، ابراز تأسف کردند.
رها بودن وضعیت مهدهای کودک را می‌توان به‌خوبی از روی تعدد آن به‌ویژه در سال‌های اخیر مشاهده کرد
با نگاهی اجمالی، رها بودن وضعیت مهدهای کودک را می‌توان به‌خوبی از روی تعدد آن به‌ویژه در سال‌های اخیر مشاهده کرد؛ جایی که نهادها، سازمان‌ها و افراد مختلف با سلیقه‌های متنوع اعتقادی و فرهنگی اقدام به راه‌اندازی مهدهای کودک مشارکتی، غیرانتفاعی و … و حتی مهدهای صرفاً آموزشی همچون مهدهای آموزش زبان انگلیسی کرده‌اند و با تبلیغ‌های فراوان، کودک‌سپاری به مهدها به نشانه‌ای از سطح بالای فرهنگی و جلوه‌ای از تجمل‌گرایی تبدیل‌شده است.
وجود مهدهای لوکس و مجلل در نقاط مختلف به‌ویژه نقاط بالای شهر، ما را با این سوال روبه رو می‌کند که هدف از تاسیس مهدکودک نگهداری و آموزش و پرورش کودک برای ورود به دبستان است یا آموزش و ترویج اشرافی‌گری، چشم و هم‌چشمی یا تجمل گرایی؟!
سوال دیگری که در این راستا مطرح می‌شود این است که آیا می‌توان روش‌های غیرمستقیم تربیتی موردنیاز در این مرحله از رشد همچون بازی، قصه و اعتمادسازی را بدون داشتن مفاهیم و محتوای یکسان و الگو، با تکیه بر مربیانی که معمولاً با اولویت دستمزد کمتر و تنها با گذراندن چند دوره آموزشی کوتاه‌مدت، جذب می‌شوند، به شکل مؤثری بر روی کودکان پیاده کرد؟
استان فارس با داشتن هزارو ۱۲۷ مهدکودک دارای مجوز ۴۰ هزارو ۵۵۲ کودک را تحت پوشش خود دارد.
این آمار مربوط به سال ۹۸ و پیش از شیوع ویروس کرونا و پدید آمدن شرایطی است که والدین نسبت به سپردن فرزندانشان به مهدهای کودک رغبت داشتند.
شرایطی که سبب شد مهدهای کودک به حالت نیمه‌تعطیل درآیند و علی‌رغم پرداخت هزینه‌های سنگین اجاره بها و دیگر خدمات تنها پذیرای تعداد اندکی کودک باشند و ضرر و زیان بسیاری را متحمل شوند.
شرایطی که نه والدین از آن راضی هستند و نه سرمایه‌گذاران مهدهای کودک!
مدیرکل بهزیستی فارس از نبود قانون مدونی در بحث مهدهای کودک ابراز نگرانی می‌کند و می‌گوید: متاسفانه خلا قانونی در بحث مهدکودک‌ها سبب ایجاد نوعی سردرگمی در این حوزه شده است.
محمدصادق کشفی‌نژاد در گفتگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: متاسفانه معطل ماندن مهدکودک‌ها میان بهزیستی و آموزش و پرورش سبب شده است سیاست‌گذاری درستی را در این حوزه نداشته باشیم؛ چراکه قانون مشخص نکرده است که آموزش با کدام نهاد و نظارت بر عهده کدامیک است!
مدیرکل بهزیستی فارس، مهدکودک‌ها را محیطی چندجانبه دانست و عنوان کرد: بحث آموزش نه از جنس آموزش مدرسه بلکه از جنس شعر و قصه و بازی، نگهداری کودک، خدمات مراقبتی، آموزش پیش از دبستان، غذا دادن و... مطرح است.وی با اشاره به مطرح شدن طرحی مبنی بر واگذاری مدیریت مهدکودک‌ها به آموزش و پرورش گفت: این طرح در حال حاضر در مجلس مطرح شده و در حال بررسی است.
وی با اشاره به اهمیت سلامت روحی مربیانی که در مهدهای کودک به‌کارگیری می‌شوند، گفت: بحث مربی مهدکودک بسیار حائز اهمیت است که در کنار محتوای آموزشی اهمیتش دوچندان می‌شود لذا بنده از ابتدای تصدی در این مسوولیت ابتدا بحث نظام ارزشی را در مهدها تعریف کرده و آنچه مربوط به آموزش است را به‌گونه‌ای تعریف کردیم که با توجه به لزوم غیرمستقیم بودن تعالیم آموزشی در مهدکودک‌ها این چارچوب را مدون کنیم.
وی در بخش دیگری از این گفتگو در پاسخ به سوالی مبنی بر وضعیت خانه‌های بازی و خلاقیت بیان کرد: بر سر مدیریت و نظارت این خانه‌ها کشمکش‌هایی وجود دارد و موضوع هنوز کاملا مشخص نیست.
بحث خانه‌های بازی و خلاقیت و مراکزی به این نام‌ها نیز این روزها طرفداران بسیاری پیدا کرده است، اما نداشتن استانداردهای لازم و عدم اخذ مجوز توسط برخی از این مراکز قطعا مشکلاتی را برای کودکان به‌عنوان قشر آسیب‌پذیر جامعه به همراه خواهد داشت.
مراکز نگهداری کودک بدون مجوز بر مهدکودک‌ها سایه افکنده‌اند
کارشناس مسئول کودک و نوجوان بهزیستی فارس در این باره معتقد است طی چهار سال اخیر تعداد زیادی از این مراکز تحت عناوین مختلف اقدام به راه‌اندازی مرکز بازی یا نگهداری کودک کرده‌اند که مجوز قانونی ندارند.
سلیمه بیگی در این باره افزود: بعضا مشاهده می‌شود که در برخی از این مراکز غیراستاندارد جشن‌های نامتعارف و حتی مشکل‌دار به لحاظ شرعی به صورت مختلط حتی برای بزرگسالان برگزار شده و مشکلات روحی و روانی بسیاری را برای کودکان و نوجوانان به دنبال خواهد داشت.
بارها این موضوع را از سمت ارگان‌های یادشده پیگیری کرده‌ایم اما متاسفانه هیچ‌کس مسوولیت ان‌ها را به عهده نمی‌گیرد و همه چیز به اسم مهدکودک‌ها تمام می‌شود
وی از عدم حمایت دستگاه‌های مسوول همچون فرمانداری و استانداری در این راستا یاد کرد و افزود: بارها این موضوع را از سمت ارگان‌های یادشده پیگیری کرده‌ایم اما متاسفانه هیچ‌کس مسوولیت ان‌ها را به عهده نمی‌گیرد و همه چیز به اسم مهدکودک‌ها تمام می‌شود.
مهدهایی که همه زندگی‌شان را سرمایه قرار داده و در این شرایط هزینه کرده‌اند و امروز هم کرونا آسیب بزرگی به این قشر وارد کرده است و به دلیل عدم استقبال خانواده‌ها اکثر مهدها تقاضای تعطیلی دارند.
وی در بخش دیگری از این گفتگو درمورد بحث شهریه اظهار داشت: تعیین شهریه مهدهای کودک از سوی سازمان بهزیستی در سطح کشور بر اساس آیتم‌هایی مشخص می‌شود.
بیگی افزود: پذیرش مربیان بر اساس طی کردن دوره‌های مربی‌گری کودک صورت می‌گیرد و حداقل مدرک تحصیلی دیپلم است، اما با توجه به اینکه میزان تحصیلات و سابقه کار مربی، آیتمی برای سنجش رتبه مهدکودک است، بر این اساس مهدهای کودک تلاش می‌کنند مربی‌های باسابقه‌تری را با تحصیلات بالاتر به‌کار گیری کنند ضمن اینکه دوره‌های ضمن‌خدمت هم مرتب برگزار می‌شود.
وی ادامه داد: مهدکودک‌ها در سه بخش تمام‌وقت، پاره وقت و نیمه‌وقت فعالیت می‌کنند که میزان شهریه آنها بر همین اساس و با توجه به رتبه مهدکودک تعیین می‌شود.
کارشناس مسئول بهزیستی فارس همچنین از افزایش ۳۱ درصدی شهریه مهدهای کودک در سال جاری خبر داد.
مسئول پرورش کودکان بهزیستی فارس نیز در بحث تعیین محتوای آموزشی مهدهای کودک طی سخنانی بیان کرد: برنامه‌های آموزشی ما بر اساس تبصره دو قانون ماده سه برنامه‌ریزی و مشخص می‌شود.
آیین نامه اجرایی ابلاغ و محتواهای آموزشی با هماهنگی آموزش و پرورش و نظارت بهزیستی تهیه می‌شود
زینب هاشمی‌زاده‌فرد افزود: بر اساس مصوبه سال ۹۵ مرکز اموزش و پرورش غیردولتی، آیین نامه اجرایی ابلاغ و محتواهای آموزشی با هماهنگی آموزش و پرورش و نظارت بهزیستی تهیه می‌شود.
وی افزود: بر این اساس بهزیستی برای گروه‌های سنی کودک به‌ویژه سه تا شش سال برنامه‌ریزی می‌کند. همچنین مسائل مذهبی و قرآنی نیز برای آموزش در مهدهای کودک تهیه می‌شوند تا توسط مربی به زبان کودکانه آموزش داده شوند.
هاشمی‌زاده فرد، در پایان کسب مدرک مهارت با شرکت در دوره‌های مهارت‌آموزی در کانون توسعه و همیاری مهدهای کودک، نداشتن سوء‌پیشینه و داشتن حداقل مدرک دیپلم را در کنار سپری کردن دوره‌های ضمن خدمت برای متقاضیان مربی‌گری مهم خواند.
لازم به ذکر است که بر اساس دیدگاه کارشناسان، با توجه به تغییرات روحی، جسمی و عقلی که از ابتدای تولد به‌تدریج در انسان ایجاد می‌شود، اشکال تربیت هم متفاوت است.
به این ترتیب که هفت سال اول زندگی به‌اندازه‌ای اهمیت دارد که شخصیت فرد در همین زمان شکل می‌گیرد و برخی از روانشناسان مشهور هم معتقدند که کودک در پنج و شش سالگی، نسخه کوچکی از جوانی است که بعدها خواهد شد لذا از مهم‌ترین نکات تربیتی حفظ امنیت و آرامش کودک در این برهه زمانی است.
از دیگر سو باید گفت در حالی متولی مشخصی برای نظارت بر نحوه آموزش در مهدکودک‌ها وجود ندارد که عملاً روش‌های آموزشی نیز در برخی مهدکودک‌ها و مراکز نگهداری کودک هیچ شباهتی به اصالت فرهنگ ایرانی و اسلامی ندارد و هرروز بیشتر از نوع نظام تربیتی در مدارس فاصله می‌گیرد.
هرچند که می‌توان مهدهای قرآنی را نیز در بین لیست مهدهای استان پیدا کرد اما در غالب مهدهای استان نوع آموزش‌ها و محتوای آنها تناسبی با دبستان ندارد و رد پای سند تحول بنیادین در این مراکز به‌سختی قابل‌مشاهده است.
اجرای سند تحول بنیادین در بحث آموزش امری ضروری است و در این خصوص باید شاهد یک برنامه‌ریزی عملیاتی باشیم تا تأثیر عملی آن را ببینیم.
توجه به این نکته نیز ضروری است که مطالبه بسیاری از والدین کودکان تحول در خصوص نحوه آموزش در مهدهای کودک است و باید منتظر بود و دید عملاً مسئولان مرتبط با آموزش چه راهکاری برای تحول جدی آموزش‌ها در مهدهای کودک ارائه خواهند داد.