آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پسین هرمزگان به نقل از ایسنا، بنابراعلام کتاب هدهد، کودکان هرکدام با دست‌های کوچکشان تمایل دارند شئ خاصی را بردارند و پاهای کوچک، هریک دوست دارد به سمتی متفاوت بدود. هریک با چشمان خود و حتی چشم دل، متفاوت از دیگری به دنیا نگاه می‌کنند و خنده‌هایشان...
حال با وجود این همه تفاوت، چگونه توقع داریم که تمام کودکان به شکل و طریقی واحد بیندیشند و احساس کنند؟ چطور می‌خواهیم به همه به یک شیوه آموزش دهیم؟!
آموزش و بالندگی دو بال کبوتر دانایی‌اند که اگر یکی نباشد یا آن‌گونه که باید اجرایی نشود، دیگری نیز برای پرواز کافی نخواهد بود. با نگاهی به روند سیستم‌های آموزشی سنتی درمی‌یابیم که نگاهِ همواره از بالا به پایین سبب نادیده گرفته شدن ویژگی‌های فردی می‌شود.
بدین ترتیب، آموزش بدون پرورش شکل می‌گیرد؛ گویی خط کشی داریم که تمام کودکان را با آن می‌سنجیم، اگر احساس و افکار یک کودک کوتاه‌تر از اندازه‌ی خط کش باشد، آن را با وعده و وعید و اگر نشد با زورِ تهدید و تنبیه کش می‌آوریم و اگر بلندتر از اندازه‌ی خط کش ما بود، کوتاهش می‌کنیم و این‌گونه می‌شود که برای پیروزی جشن می‌گیریم، بدون آن‌که برای مرگ خلاقیت فرزندانمان غمگین شویم؛ اما چاره چیست؟
رویکرد آموزش خلاق کودک محور
امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته رویکرد آموزش خلاق کودک محور به سیاست و برنامه‌ی اصلی سامانه‌ی آموزش و پرورش تبدیل شده است. رویکرد آموزش خلاق کودک محور بر فلسفه‌ی آموزش مشارکتی و همیاری کودکان و آموزگاران و مربیان استوار است.
در این شیوه‌ی آموزشی، به رشد چندگانه و همسوی کودکان توجه می‌شود که شامل رشد هوشی، هیجانی، اجتماعی و زبانی است؛ به‌ویژه بر رشد هیجانی و اجتماعی تمرکز می‌شود که بنیان‌های پرورش کودک را می‌سازند.
در شیوه‌ی آموزش خلاق کودک محور، برنامه‌ریزی آموزشی، همسو با برنامه‌های پرورشی است. در این شیوه، برنامه‌های آموزشی با توجه به رغبت و گرایش کودکان طراحی می‌شوند.
برعکس شیوه‌ی سنتی آموزش که به رغبت و گرایش کودکان توجه نمی‌شود و جای پرورش در آن همواره خالی است، در آموزش خلاق کودک محور تراز رغبت کودکان را مهم‌ترین اصل در فرایند یادگیری می‌شناسد.
تا زمینه‌های مناسب برای رغبت کودکان فراهم نشود، آموزش برابر با اجبار و دستور است؛ اما هنگامی‌که همه‌چیز با رغبت کودکان برنامه‌ریزی شود، آموزش به جریانی آرامش‌دهنده و بالنده تبدیل می‌شود.
معجزه‌ای به نام «رویکرد آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان»
در میان شیوه‌های آموزش خلاق کودک محور، آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان، یکی از پویاترین، به‌روزترین و کاربردی‌ترین شیوه‌های آموزشی خلاق است.
. در این شیوه، آموزش با برانگیختن شوق کودک برنامه‌ریزی می‌شود. به وجود آوردن فضای سالم، متن‌ها و افزارهای سنجیده و برنامه‌ریزی درست، بخشی از راهکار انگیزش کودکان است تا جان و اندیشه‌ی آن‌ها را در این بستر شکفته سازند.
. کودکان همواره گرایش به بازی و شادی دارند. آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان کوشش می‌کند که کودکان را از دنیای سخت و گاه خشن بزرگ سالانه با دستورهای بی‌احساس دور کند و در بستر کارهای فرهنگی و هنری که محور آن‌ها ادبیات است، فضا و کنش‌های شاد را برای کودکان به ارمغان آورد.
. در این‌گونه آموزش با افزارها و برنامه‌های ویژه، به کودکان ژرف‌اندیشی و بینش درست آموخته می‌شود. فضا، برنامه‌ها، متن‌ها و افزارهای آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که حس مثبت‌اندیشی و مثبت بودن را در کودکان تقویت می‌کنند.
. فهم کیستی و چیستی کودک یکی دیگر از اهداف این رویکرد است. اینکه جایگاه من کجاست؟ با چه هدفی باید به‌سوی آگاه شدن و آگاه کردن بروم؟ هنگامی‌که آگاه می‌شوم چگونه می‌توانم زندگی خود و دیگران را دگرگون کنم؟
. این شیوه به دور از مقایسه، رقابت و تبعات آن، به آزمون‌های درونی باور دارد. آزمون‌هایی که به زندگی انسان معنا می‌بخشد. از سوی دیگر، با حذف جنبه‌های منفی رقابت، می‌کوشد جنبه‌ی مثبت همکاری و مشارکت را برای کودکان آشکار کند. با همکاری و همیاری است که انسان‌ها جامعه و فرهنگ خود را می‌سازند.
. یافتن راهکار مناسب برای پرسش‌ها و دشواری‌های زندگی از راه درگیر کردن کودک با داستان و ادبیات نمایشی شیوه‌ای دیگر است. در این‌گونه از آموزش، زیاد دانستن شرط و ارزش والا نیست، بلکه درست به کار بستن این دانایی‌ها ارزش است.
. آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان با افزارهایی مانند داستان و نمایش خلاق، هیجان و احساسات کودکان را درگیر می‌کند و سبب رشد چندگانه‌ی کودک می‌شود.
. آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان کوشش می‌کند درک درستی از آزادی و صلح را به کودکان هدیه دهد، زیرا این دو، دو بنیان مهم زندگی انسان است.
. در این‌گونه‌ی آموزشی، به کودکان نگهداری از مادر زمین به‌عنوان بستر زیست و خانه‌ی ما که همگان بر آن می‌آسایند و خوراک خود را به‌دست می‌آورند، بازنمایی می‌شود.
مؤسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و رویکرد آموزش خلاق از راه ادبیات کودکان
مؤسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان مجموعه‌های زیر را با رویکرد آموزش خلاق از راه ادبیات طراحی کرده است:
. اشاره ورزی با نوزادان و نوپایان
. آوا ورزی با سی بی لک
. الف‌باورزی با کاکا کلاغه (آموزش الفبا فارسی به کودکان)
. فارسی‌آموز نخودی ۱ (آموزش زبان فارسی به کودکان)
. فارسی‌آموز ادبی ۲
. فارسی‌آموز ادبی ۳
. شماره‌ورزی لولوپی + ۰ (ریاضی‌آموز ادبی)
. شماره‌ورزی لولوپی + ۱
. چه و چه و چه یک بچه (ریاضی‌آموز)
. واژه‌نامه‌ی چیستانی تصویری
. مجموعه‌ی ۴ جلدی کتاب‌های مفهومی لولوپی با عناوین زیر:
. دوستان خوب
. نه مثل هم
. نگاه من، شکل‌های من
. تا ده بشماریم
انتهای رپرتاژ آگهی