گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حنانه جانمحمدی؛ * داستان خصوصی سازی های نا به جا، داستانی است که شمال تا جنوب ایران را بی نصیب نگذاشته و در هر شهر و دیاری کارخانه‌ای را زخمی و یا از رده خارج کرده است. متاسفانه واگذاری کارخانه‌های دولتی به بخش خصوصی غالبا نتیجه مطلوبی نداشته و باعث زمین خوردن شرکت‌ها و در نهایت به بن بست رسیدن خط تولید شده است. غول‌های خصوصی سازی در ایران نظیر هپکو، هفت تپه و ماشین سازی تبریز این نکته را به همگی نشان داد که خصوصی سازی با شیوه فعلی نمی‌تواند انتخاب درستی برای پیشبرد اهداف تولیدی در کارخانه و شرکت‌ها باشد.

استان همدان نیز در غائله خصوصی سازی عقب نمانده و چهار شرکت کلیدی در این استان در شمار قربانیان واگذاری به بخش خصوصی به حساب می‌آیند. شرکت‌های کیوان، خوشنوش (احسان الزهرای سابق)، غله و پرشین یاقوت مهم‌ترین شرکت‌هایی هستند که در جریان خصوصی سازی به لطمه‌های بزرگی خوردند و در نهایت چرخ تولیدشان از کار افتاد.
نفس‌های آخر کارخانه کیوان بهمن سال ۸۸ پیرو اصل ۴۴ قانون اساسی و سیاست‌های دولت وقت، شرکت صنایع غذایی کیوان به بخش خصوصی واگذار شد. درست بعد از واگذاری، این شرکت چهل ساله در آستانه رکودی بی سابقه قرار گرفت. کارخانه‌ای که توان تولید بیش از ۳۰ نوع محصول را دارا بود، حالا به دلیل مشکلات متعدد اکثر نیرو‌های خود را تعدیل کرده و هرسال شمار زیادی از کارگران به تیغ اخراج کشیده می‌شوند؛ به طوری که قبل از واگذاری با ۸۰۰ کارگر چرخ‌های کارخانه در حال چرخش بود و حالا دیگر خبری از خط تولیدش نیست.   بیشتر بخوانید: بیکاری ۵۰ هزار کارگر و تعطیلی ده‌ها کارخانه، نتیجه ۱۵ سال واگذاری / موفقیت کمتر از ۲۰ درصد خصوصی‌سازی‌ها ۱۸ کارگر شرکت غله همدان؛ سرگردان بین بخش دولتی و خصوصی!   در سال‌های گذشته کارخانه کیوان همدان یکی از شرکت‌های بروز و با تولید بالا در غرب کشور بود و وضعیت خوبی داشت؛ به گفته دبیر خانه کارگر استان همدان با آشفتگی و مشکلاتی که در واگذاری این شرکت به وجود آمد، امروز شاهد این هستیم که حالا کارخانه رها شده و توسط کارگران قدیمی و اعضای شورای کارگری مدیریت می‌شود.   اصلانی بهمن ماه در گفتگو با یکی از رسانه‌ها با بیان اینکه متأسفانه مالک اصلی شرکت کیوان از قانون تمکین نمی‌کند، گفته که مالک شرکت کیوان این کارخانه را از بنیاد ۱۵ خرداد خریداری کرده، اما حضور فیزیکی در کارخانه ندارد حتی استاندار سابق همدان چندین بار خواست پای کار بیاید و جوابگو باشد، اما تمکین نشده است.

اصلانی با اشاره به اینکه کارگران کارخانه کیوان هم کار یدی و اقتصادی این کارخانه را انجام می‌دهند، خاطرنشان کرده: بعد از واگذاری این کارخانه به بخش خصوصی نزدیک به ۱۰ سال است که کارخانه کیوان رها شده است.

دبیر خانه کارگر استان همدان همچنین گفته بود که در زمانی که شرکت کیوان در اختیار بنیاد ۱۵ خرداد بود، توان مالی بسیار بالایی داشت و تولیدات آن به حدی بود که بازار را اشباع می‌کرد و به آموزش و پرورش تغذیه رایگان می‌رساند، اما به علت ضعف مدیریت و عدم تمکین از قانون و سرمایه‌گذاری به روز متأسفانه کارخانه را عمداً به این روز رسانده‌اند.
چه بر سر کارخانه خوشنوش آمد؟ سریال تعدیل نیرو در واحد‌های تولید مواد غذایی این بار به شرکت "خوش نوش" رسید و ین کارخانه هم هم تعداد زیادی از نیروهایش را بیکار کرد.

روزگاری "کوکاکولا" نام داشت؛ عملیات ساختش ۱۳۵۱ آغاز شده و ۱۳۵۴ راه‌اندازی شد؛ بعد‌ها به جامعه الزهرا (س) قم واگذار شده و با نام "پارسی کولا " و "الوندنوش" فعالیت کرد تا اینکه در سال ۱۳۹۰ با هدف عمل به اصل ۴۴ قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شد   . شرکتی که با ارزش حدودی ۳۰ میلیارد تومان و ۴۰۰ کارگر و کارمند به قیمت ۸ میلیارد تومان این شخص به فروش می‌رسد. در حال حاضر کارخانه خوشنوش تنها ۵۰ کارگر دارد، با یک دهم انرژی سابق در حال فعالیت است و ۸۰۰ میلیارد ارزش اسمی دارد.   عرفان احسانی، جانشین دبیر قرارگاه احمدی روشن همدان که برای حل مشکلات کارگری و رهایی چرخ تولیدی کارخانه‌ها از گیر و دار‌های خصوصی سازی با رویکردی مسئله محور به میدان آمده، در خصوص واگذاری شرکت خوشنوش به شرکت احسان الزهرا می‌گوید: خوشنوش در ابتدا قبل از واگذاری به بخش خصوصی، به شرکت احسان الزهرا که در قم مستقر است، واگذار می‌شود. با این که صاحبان این شرکت تخصصی در اداره خوشنوش نداشتند، تا ۲ سال به اداره آن می‌پردازند تا اینکه مجددا این کارخانه به بخش خصوصی (۴ نفر) واگذار می‌شود.  
احسانی می‌گوید: ما با کارگران به صحبت نشستیم. متاسفانه اوضاع برای آن‌ها تعریفی ندارد. چندین بار به طرق مختلف به اعتراض پرداخته اند. به سراغ امام جمعه و مسئولین استانی رفتند، اما نتیجه‌ای نگرفتند. کارگران بار‌ها در مقابل استانداری تجمع کرده و با گرفتن وکیل صدای خود را به دیوان عدالت اداری رساندند، ولی چیزی عایدشان نشد. همه این‌ها به دلیل عدم مدیریت درست مسئولین کارخانه است.
غله همدان هم از شوخی‌های خصوصی سازی بی نصیب نماند شرکت غله استان همدان که تامین کننده نیاز‌های اساسی همدانی‌ها بود من جمله شرکت‌هایی بود که در جریان خصوصی سازی گیر افتاد و با تصمیم سازمان خصوصی‌سازی در ۲۹ آذر ۹۵ با قیمت پایه ۱۳۰ میلیون تومان به بخش خصوصی واگذار شد.

در همان سالی که خبر واگذاری شرکت‌های غله رسانه‌ای شد، برخی فعالان اقتصادی در قامت انتقاد به این واگذاری ها، اعلام کردند که کالا‌هایی مانند گندم، روغن، برنج و شکر به بخش خصوصی باعث بروز مشکلاتی می‌شود. آنان بیان کردند که حتی در کشور‌هایی مانند کانادا، استرالیا و آمریکا که تولید گندم و غلات بیشتر از نیاز کشور تولید می‌شود، بحث تولید این محصولات زیرنظر مستقیم دولت انجام می‌شود و بخش خصوصی با مدیریت دولت کار را به عهده دارد، نه اینکه کل چرخه مدیریت گندم و غلات به بخش خصوصی واگذار شود.

احسانی می‌گوید: این واگذاری که با قیمت غیر واقعی همراه بود، زمینه ساز این شد که تا پس از گذشت ۴ سال، پرونده شرکت همانند گذشته با حرف و حدیث‌های فراوان روبرو باشد. در واقع آنچه که بیش از هرچیزی در پرونده غله همدان خودنمایی می‌کند، بلاتکلیفی نیرو‌هایش بوده و شنیده‌ها حاکی از فروش این سیلو توسط سازمان خصوصی‌سازی به قیمت ۱۶۰ میلیارد ریال و به‌صورت قسطی بوده است.  
دبیر سیاسی جامعه اسلامی دانشگاه بوعلی سینا در خصوص واگذاری شرکت غله همدان می‌گوید: غله همدان جزو منطقه سیزده غله کشور محسوب می‌شود و در سال ۹۵ به مبلغ ۷۵۰ میلیون به شخصی که اصالتا همدانی نیست و اهلیت این استان را ندارد، واگذار می‌شود. بعد از ادامه این روند، اعتراضاتی مبنی بر این که چرا باید غله همدان واگذار بشود، شکل می‌گیرد. حتی در دیگر مناطق کشور این واگذاری فسخ می‌شود، اما در همدان و چند استان دیگر همچنان به روال قبل ادامه پیدا می‌کند.

به گفته راستانی، ۱۸ نفر از کارگران و ۷۲ نفر از کارمندان در جریان خصوصی سازی غله بلاتکلیف شدند، چرا که روند این انتقال کاملا غیر قانونی بود. بعد از مدتی کارمندان به بدنه دولتی باز می‌گردند، اما ۱۸ نفر کارگر همچنان در جای خود باقی می‌مانند و به بخش دولتی باز نمی‌گردند. جریان دانشجویی همدان در سال گذشته با جدیت تمام پیگیر روند اعتراضات کارگری در کارخانه غله همدان بود. آنچه به دست آمد تاثیر فساد مسئولین مربوطه برای واگذاری این شرکت به شخصی با اهلیت غیر همدانی و تخصصی خارج از این حیطه کاری بوده که تا کنون ادامه داشته است.
پرشین یاقوتی که طعمه تسهیلات دولتی شد اما شرکت پرشین یاقوت در واقع یک معدن استخراج طلا و جواهرات است که به دلیل نبود تکنولوژی به یک شرکت چینی انتقال و مجدد به بخش خصوصی واگذار می‌شود. احسانی، فعال دانشجویی همدانی می‌گوید: بخش خصوصی برای دریافت تسهیلات و استفاده از منابع دولتی ، شرکت را به حالت رکود نزدیک می‌کند و شرکتی که توانسته بود تعداد بسیاری از مردم روستایی را مشغول به کار کند، از رده تولید خارج می‌شود. دلیل به خاک خوردن پرشین یاقوت، واگذاری به شرکتی ایرانی بود که به سودای گرفتن وام ، چرخه تولید را از کار انداخت. اساتید هیات علمی دانشگاه‌های همدان در حال حاضر مشغول به بررسی عملکرد این شرکت و رونق گرفتن آن در یکی دو ماه اخیر هستند.     جانشین دبیر قرارگاه احمدی روشن همدان ضمن تاکید به ورود جریان دانشجویی به حل مشکلات کارخانه های فراموش شده، از بررسی دقیق چرایی این اتفاقات در کارخانه های همدان و عدم انجام مدیریت صواب در بزنگاه های حساس مدیریتی خبر داده است.
 در گزارش‌های بعدی می‌خواهیم با استفاده از ظرفیت هسته مطالعاتی دانشجویان همدانی در زمینه خصوصی سازی، به از سرگیری واگذاری شرکت‌های همدانی به مسئولین بعضا نااهل بپردازیم. ماجرای دست بلند خصوصی سازی آن هم از راه نادرست در نقطه نقطه ایران، دستاوردی جز بی کار شدن عده‌ای و خارج شدن کارخانه‌ها از چرخه تولید نداشته است.