خبرگزاری فارس استان کردستان/ شیرین مرادی، سوژه این بار ما را به مسیری می‌کشاند که انتهایش روستای ژریژه در 35کیلومتری مرکز شهرستان سروآباد و ۱۲۰ کیلومتری سنندج است، روستایی زیبا و سرسبز در دامنه کوه شاهو به مرکزیت دهستان ژریژه و در همسایگی روستاهای دیبر، سرومال، چشمیدر و کولیج.

وجه تسمیه ژریژه برگرفته از کلمه ژرژ است، ژرژ در گویش هورامی به معنای کبک است که به گفته پیران روستا، ژریژه به دلیل خوش آب و هوا بودن در گذشته مکانی برای کبک‌ها بوده که به فراوانی در انجا وجود داشته‌اند.

جاده پرپیچ خم سنندج به سروآباد و بعد به سمت کامیاران را در پیش می‌گیریم، قبل از ظهر وارد روستا می‌شویم، بافت روستا بیشتر سنگی و مصالح خانه‌ها برگرفته از دامان طبیعت منطقه است، شورای و دهیار را قبلا از رفتمان با خبر کرده بودیم به محض ورودمان با استقبال پر از مهر تعدادی از اهالی روستا مواجه می‌شوم.

رود سیروان در پایین‌دست‌ آبادی چشم‌ها را می‌نوازد، گذر سریع رودخانه از میان کوه‌ها همچون گذر سریع و بی‌درنگ زمان است، زمانی که بدون معطلی می‌گذرد و باید از تک تک لحظاتش بهترین استفاده‌ها را برد تا دلمان به زلالی رود شود.

سیروان با آرامشی توصیف ناشدنی برفرش زمین دراز کشیده است، وقتی از ارتفاعات نزدیک رود به پایین خیره می‌شوی احساس غریبی تمام وجودت را فرا می‌گیرد، درختان در اطراف با قامتی بلند و اندامی سترگ در کنار هم به تماشای رود سیروان ایستاده‌اند، آوای رودخانه همیشه جاری سیروان با صدای دلنشینش در جریان است.

دهیار از دیروز و امروز روستای ژریژه می‌گوید: اینکه چندین سال پیش روستای ژریژه یکی آبادترین روستاهای بخش ژاوه‌رود بوده ولی متاسفانه به دلیل بی‌توجهی و بیکاری جوانان همچون سایر روستاهای اطراف روند مهاجرت در آن هر ساله رو به افزایش است به طوری که طبق آمار سرشماری سال 95 جمعیت این روستا 183 نفر ذکر شده که نسبت به امار یک‌هزار و 200 نفری چندین سال پیش آن واقعا جای تامل دارد.

خاک روستای ژریژه طلاست

 بنا به گفته مصطفی رشیدی دهیار آبادی پیشه مردمان روستا کشاورزی است و البته دامداری در وسع و توان خود خانوادها است، کشاورزی شغل تعدادی از مردمان آبادی است که به دلیل دیم بودن، زیاد چشمگیر نبوده و استقبال از آن زیاد چشمگیر نیست.

وی گفت: خاک روستای ژریژه طلاست از روستاهای اطراف می‌آیند خاک ما را برای کشاورزی می‌برند اگر طرح پمپاژ آب سیروان عملیاتی شود، بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود، طرح مطالعاتی پمپاژ این رودخانه سال‌هاست انجام شده، اما روی کاغذ باقیمانده است.

خاک روستای ژریژه طلاست از روستاهای اطراف می‌آیند خاک ما را برای کشاورزی می‌برند

 

رشیدی ادامه داد: روستا درمانگاه، خانه بهداشت، آب، برق و گاز دارد، به لحاظ بهداشتی هیچ مشکلی نداریم، پزشک، ماما و بهورز در بیمارستان روستا ژریژه که البته دهستان است مستقر هستند و روستاهای اطراف را هم پوشش می‌دهند.

وی افزود: اگرچه روستا به لحاظ زیرساختی و امکانات رفاهی حتی راه دسترسی بهسازی شده و آسفالته بهترین شرایط را دارد، اما کمبود جدی آب شرب و آب کشاورزی موجب شده مردم روستا با وجود اینکه زندگی در روستا را به حاشیه شهرها ترجیح می‌دهند اما به دلیل کمبود آب به حاشیه شهر مریوان کوچ می‌کنند تا جایی که سیر مهاجرت از سال 89 تا 91 بسیار زیاد بوده و جمعیت بیش از یک‌هزار و 500 نفری این روستا به کمتر از 200 نفر کاهش یافته است.

دهیار روستای ژریژه خاطرنشان کرد: زمین‌های روستا بسیار مرغوب است اما نبود آب کافی برای کشاورزی موجب شده که کشاورزی عموما به سمت دیم انجام شود این در حالی است که رود سیروان از پایین دست آبادی ما می‌گذرد و در صورت پمپاژ آن برای تعداد زیادی از جوانان روستا شغل ایجاد می‌شود.

وی افزود: اگرچه کار مطالعاتی این طرح انجام شده اما متاسفانه سال‌هاست با وجود تمام وعده‌های مسئولان دولتی و نمایندگان سابق مردم شهرستان‌های مریوان و سروآباد در مجلس شورای اسلامی، هرگز جامه عمل به خود نگرفته است.

رشیدی عنوان کرد: کمبود آب شرب و آب مورد نیاز کشاورزی موجب شده بیشتر جمعیت روستا را کسانی هستند که به صورت فصلی به روستا باز می‌گردند.

وی گفت: کشاورزی در این روستا به صورت سنتی انجام می‌شود این در حالی است که ظرفیت خاک و همچنین رود سیروان می‌تواند این زمینه را برای توسعه کشاورزی مکانیزه که راندمان بیشتر به لحاظ کمیت و کیفیت در تولید دارد، فراهم سازد.

رشیدی تصریح کرد: کارهای خوبی به لحاظ زیرساخت‌های آموزشی و درمانی و غیره در روستا انجام شده که قطعا انجام آن هزینه‌های زیادی داشته است، اما انتظار داریم برای بلااستفاده نماندن این ظرفیت‌ها موضوع اقتصاد روستا که از مهم‌ترین مسائل در ماندگاری روستائیان در روستاها و جلوگیری از مهاجرت و حاشیه‌نشینی است مد نظر مسئولان قرار گیرد.

مردم از تسهیلات اشتغال استقبال می‌کنند

وی عنوان کرد: مردم روستا از تسهیلات اشتغال روستایی قطعا استقبال می‌کنند، مردم اگر شغل و منبع درآمد داشته باشند هیچ تمایلی به مهاجرت به حاشیه شهرها ندارند اگر الان شاهد خالی‌شدن این روستا با وجود بهره‌مندی از راه دسترسی مناسب، برق، درمانگاه، کادر درمانی و غیره هستیم به دلیل فراهم نبودن امکانات اشتغال‌زایی است.

وی گفت: روستای ژریژه بهترین موقعیت و ظرفیت را به خاطر خاک مناسب برای توسعه کشاورزی و باغداری دارد، اما دریافت تسهیلات اشتغالزایی 10 تا 15 میلیون تومانی در شرایطی منتج به نتیجه می‌شود که آب برای کشاورزی وجود داشته باشد، مردم روستا حاضر هستند در اجرای پمپاژ آب سیروان در حد توان به دولت کمک کنند.

به گفته دهیار ژریژه، این روستا ظرفیت گردشگری و توسعه بوم‌گردی دارد و می‌تواند در این زمینه حرف برای گفتن داشته باشد اما متاسفانه تا امروز هیچگونه حمایتی در این راستا انجام نگرفته است.

ژریژه ظرفیت گردشگری و توسعه بوم‌گردی دارد و می‌تواند در این زمینه حرف برای گفتن داشته باشد

 

نبود اینترنت از دیگر مشکلات این روستا بود که رشیدی به آن اشاره کرد و گفت: این مشکل به ویژه در شرایط کرونایی که به واسطه تعطیل شدن مدارس و کساد بودن برخی مشاغل مانند ساخت و ساز و غیره به روستا بازگشته و فرزندان در حال تحصیلشان از برنامه‌های آموزشی مانند شبکه شاد و غیره محروم شدند بیش از هر زمانی خود را نشان داده است.

بیکاری جوانان مهم‌ترین مشکل مردم روستای ژریژه

نعیم سبحانی دیگر ساکن فصلی این روستا می‌گوید: 16 روستای اطراف به دهستان ژریژه مرتبط می‌شوند و بزرگترین مرکز آموزشی شبانه‌روزی در این روستا قرار گرفته است.

روستا داری بیمارستان، درمانگاه، آب، برق، گاز و غیره است اما مهم‌ترین مشکل مردم در این دهستان نبود زیرساخت‌های لازم برای اشتغال‌زایی به ویژه جوانان است.

نبود اشتغال موجب شده که جوانان مجبور به مهاجرت به سمت شهرهای اطراف شوند و به مشاغل کاذبی همچون کولبری و غیره روبیاورند در حالی که این ظرفیت و امکان وجود دارد که در صورت حمایت دولت و دستگاه‌های متولی زمینه ایجاد شغل به ویژه در بخش کشاورزی برای تعداد قابل توجهی از مردم آبادی فراهم شود.

وعده‌های بی‌عمل 

نماینده سابق مردم مریوان و سروآباد در مجلس وعده داده‌ بود که از آب سرریز شیلات روستاهای دیوزناو و و جولانده برای 3 هزار هکتار از اراضی این روستا آب از رودخانه سیروان پمپاژ شود که اگر این مهم محقق می‌شد این روستا و روستاهای اطراف به ظرفیت قابل توجه در زمینه گردشگری و توسعه کشاورزی تبدیل می‌شدند.

امیدواریم از طریق رسانه‌ها این موضوع پیگیری شود و نماینده جدید این موضوع را پیگیری کند و شاهد این تحقق این مهم باشیم.

 امکانات و زیرساخت‌های آموزشی در این روستا بلااستفاده مانده است

اسماعیل قادری هم از اهالی روستای ژریژه که بیش از یک دهه از فعالیت کاری خود را در همین روستا گذرانده است از بلااستفاده ماندن ظرفیت‌های بسیار عالی آموزشی در این روستا برایمان می‌گوید: اینکه نبود تعداد کافی دانش‌آموز به دلیل مهاجرت خانواده‌ها به شهرها موجب شده که امکانات و زیرساخت‌های آموزشی در این روستا بلااستفاده بمانند.

حد نصاب برای تشکیل کلاس در روستا 5 دانش‌آموز است، اما نبود منبع درآمدی و مهاجرت خانواده‌ها به سمت حاشیه شهرها موجب شده که معلم به روستا داده نشود.

زیرساخت تمام مقاطع تحصیلی از دبستان تا دبیرستان حتی مرکز شبانه روزی در این دهستان با تلاش آموزش و پرورش و ایجاد شده است اما الان به خاطر نبود دانش‌آموز کاملا بلا استفاده مانده است.

تقریبا در سال‌های 1387 تا 89 مدیر دبیرستان روستا بودم دبیرستانی که  150 دانش‌آموز در آن مشغول به تحصیل بودند ولی این جمعیت متاسفانه به خاطر مهاجرت مردم کم و کمتر شد و اکنون چندین سال است درهای دبیرستان برای همیشه بسته شده است.

در مقطع راهنمایی در همین روستا حدودا 120 نفر و در مقطع ابتدای حدود 100 دانش‌آموز مشغول به تحصیل بودند ولی متاسفانه امروز با وجود تمام زیرساخت‌های آموزشی حتی به صورت شبانه‌روزی و حتی وجود مجتمع آموزشی متاسفانه حتی یک دانش‌آموز در این روستا تحصیل نمی‌کند و این ظرفیت‌ها بلااستفاده مانده است.

نبود اشتغال پایدار و نبود برخی امکانات برای مردم دلیل مهاجرت و بلااستفاده شدن زیرساخت‌های آموزشی و حتی سایر زیرساخت‌های درمانی و غیره است.

نبود اشتغال پایدار دلیل مهاجرت مردم و بلااستفاده شدن زیرساخت‌های آموزشی و حتی سایر زیرساخت‌های درمانی و غیره است

 

الان هم خانواده‌ای کم‌برخوردار و نیازمند در روستای ژریژه ساکن هستند که پدر خانواده کر و لال بوده و امسال دو فرزند دوقلوی این خانواده باید در پایه اول مشغول به تحصیل شوند اما به دلیل نبود تمکن مالی و توان مهاجرت از روستا و دایرنشدن مدرسه در روستا از کاروان تحصیل عقب می‌مانند.

خواهش ما از دولت این است که با ایجاد بسترهای لازم اشتغالزایی برای مردم روستا زمینه را برای مهاجرت معکوس روستائیان به سمت روستا ژریژه فراهم تا امکانات موجود در روستا بلااستفاده نماد.

البته تسهیلات 5 تا 10 میلیون تومانی نمی‌تواند اشتغال پایدار را در روستاهایی مانند ژریژه که مشکل اصلی آنها آب کشاورزی است فراهم سازد، ژریژه زمین کشاورزی بسیار خوبی دارد توسعه کشاورزی و باغداری بهترین راهکار برای رونق اقتصادی و اشتغالزایی در این روستاست که متاسفانه تا به امروز مغفول مانده است.

ایجاد اشتغال ماندگاری مردم در روستاها را تضمین می‌کند

ایجاد اشتغال و درآمد پایدار بهترین راهکاری است که موجب ماندگاری مردم در روستاها و حتی مهاجرت معکوس روستانشینان حاشیه شهرها به سمت آبادی خواهد شد باید با توجه به ظرفیت‌های هر نقطه و نیاز بازار مشاغل در روستاها تعریف و زمینه عملیاتی شدن آن فراهم شود.

نبود اینترنت از دیگر مشکلات روستای ژریژه است که آقای قادری به آن اشاره کرد و ادامه داد: امروز بسیاری از کارها بر بستر فضای مجازی و اینترنت انجام می‌شود و بخش قابل توجهی از زندگی انسان‌ها به اینترنت وابسته است.

روستای ژریژه اینترنت ندارد و به همین دلیل جوانان برای انجام کوچکترین کاری از تعیین واحد دانشگاهی تا سایر موارد گرفته مجبور هستند از روستا خارج شوند و این سختی‌ها موجب می‌شود انگیزه ماندگاری در روستا به ویژه در بین قشر جوان که امیدی به آینده روشن در روستا ندارند ساز مهاجرت را کوک و خانواده‌هایشان را مجبور به کوچ از روستا بکنند.

زیرساخت‌هایی که خاک می‌خورند

آقای رحمانی دیگر ساکن این روستا هم می‌گوید: روستای ژریژه خوشبختانه امکانات زیرساختی بسیار خوبی دارد، حتی مسیر دسترسی به روستا تا خود آبادی آسفالت و بهسازی شده و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.

تلفن ثابت و تا حدودی از شبکه اینترنتی رایتل و ایرانسل بهره‌مند هستیم، البته آنتن‌دهی تا حدود زیادی ضعیف است، چندین مدرسه و حتی دبیرستان شبانه روزی که مرکز آموزشی قابل توجهی است در این روستا وجود دارد، اما متاسفانه به دلیل نبود دانش‌آموز در حال حاضر بلا استفاده مانده اند.

قبلا در این روستا در سه مقطع تحصیلی دبستان، راهنمایی و دبیرستان حدودا 400 تا 500 دانش‌آموز تحصیل می‌کردند 50 نفر پرسنل آموزش و پرورش در این روستا مشغول به خدمت بودند اما به دلایل مختلف که اصلی‌ترین آن نبود شغل بود سیر مهاجرت به شهرها در این روستا روند سرعتی به خود گرفت و رفته رفته آبادی با کاهش جمعیت چند برابری مواجه شد.

مردم تا زمانی که در این روستا زندگی می‌کردند به لحاظ امکانات زیرساختی به ویژه مسکن و غیره وضعیت خوبی داشتند ولی نبود شغل و از سوی دیگر کمبود آب شرب به دلیل خشکسالی روستانشینان مجبور به مهاجرت و تن دادن به حاشیه‌نشینی و اجاره‌نشینی در حاشیه شهرها کرده است.

بعضی از خانواده‌ها هم که حاضر به مهاجرت نیستند،فرزندانشان برای ادامه تحصیل مجبور هستند به شهرها بروند و در منزل اقوام ساکن شوند که در بسیاری از موارد این افراد برای اینکه وبال گردن خویشاوندان نباشند از ادامه تحصیل دست کشیده و به روستا باز می‌‌گردند.

رود سیروان خیلی به آبادی نزدیک است و از سوی دیگر وجود اراضی حاصل خیز در روستا هم دیگر ظرفیت مناسبی است که اگر دولت کمک کند زمینه اشتغالزایی و مهاجرت معکوس تعداد زیادی از مردم فراهم می شود و با این کار چراغ‌ خانه‌های روستا را دوباره روشن و زیرساخت‌های ارزشمند آموزشی و درمانی و غیره را دوباره وارد چرخه استفاده و بهره‌برداری کند.

رود سیروان خیلی به آبادی نزدیک است و از سوی دیگر وجود اراضی حاصل خیز در روستا هم دیگر ظرفیت مناسبی است که اگر دولت کمک کند زمینه اشتغالزایی و مهاجرت معکوس تعداد زیادی از مردم فراهم می شود 

 

دولت زمینه کشاورزی و باغداری را با کمک خود مردم روستا فراهم کند، با اجرای طرح پمپاژ رود سیروان به روستا بسیاری از مشکلات اقتصادی مردم ژریژه حل و زمینه مهاجرت معکوس روستائیان از شهرها به روستا فراهم خواهد شد.

تمایل جدی مردم به مهاجرت معکوس به سمت روستای ژریژه

کم نیستند اهالی این روستا که الان در سخت‌ترین شرایط اقتصادی در حاشیه شهرهای شهرهای مریوان و سروآباد و حتی سنندج بسر می‌برند و به خاطرسنگین بودن بار اقتصادی به ویژه در شرایط کنونی که با دو مشکل تحریم اقتصادی و معضل کرونا مواجه هستیم به تنگ آمده و دیگر توان هزینه‌های اجاره و غیره را نداشته و بارها عنوان کرده‌اند که اگر آموزش و پرورش به مدارس معلم بدهد حتی اگر شغل هم نداشته باشیم به روستا بازخواهیم گشت.

مردم حاضر به هر نوع همکاری با دولت هستند، اگر دولت در بعد اشتغال ورود پیدا کنند بسیاری از مشکلات رفع و مردم به سمت روستا بازخواهند گشت.

طرح مطالعاتی پمپاژ آب سیروان انجام شده است این موضوع تنها مربوط به روستای ژریژه نیست و در صورت عملیاتی شدند خیلی از روستاها را زیرپوشش قرار خواهد داد اما متاسفانه بنا به گفته مسئولان به دلیل نبود بودجه لازم این طرح تا امروز روی کاغذ باقیمانده است این انتظار را از خانم قاسمی‌پور نماینده مردم سروآباد و مریوان در مجلس و استاندار و سایر متولیان امر داریم که در این زمینه به فریاد مردم برسد و پیگیری‌های لازم را انجام دهد.

اشتغال پایدار زمینه ساز مهاجرت معکوس به روستاهاست تقویت بنیه اقتصادی خانوار‌ها و توسعه زیر ساخت‌های عمرانی واقتصادی محرکی برای مهاجرت معکوس به روستا‌ها و آبادانی اصولی آنها می‌شود این مهم باید با برنامه‌ریزی مناسب به ویژه در روستاهایی مانند ژریژه که از امکانات زیرساختی خوبی برخوردار هستند بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

تن روستای ژریژه زخمی از آوار بهمن یا مهاجرت ساکنین

دایه خاور هم که 73 بهار از زندگیش را در روستای ژریژه  به پاییز گره زده است و به قول خودش سرد و گرم چشیده روزگار است، زندگی در روستا را به شهر ترجیح داده و می گوید اگر بیشتر بچه هایم به خاطر ناکوک بودن ساز اقتصاد در روستا ناگزیر به شهر کوچ کرده و دوری از تک تک آنها به ویژه نوه هایم برایم سخت است اما زندگی در روستا را بیشتر دوست دارم.

چشمانم دیگر سویی برای دیدن طبیعت بکر و زیبای ژریژه ندارد نه شکوفه بهار و نه برگ های رنگین پاییز را نمیتوانم ببینم اما همه عمرم را در این روستا زندگی کرده ام در همین روستا بچه هایم را به دنیا آوردم و بزرگ کردم و سامان دادم، روزهای تلخ و شیرینی که هرگز فراموش شدنی نیست، یکی از پسرانم را در همین روستا تسلیم خاک کرده ام الان هم در کنار یکی از پسرهایم زندگی می کنم.

دایه خاور سفره دلش را برایم میگشاید از بیماری قلبی و دیابتش گرفته تا مشکلات اقتصادی که فرزندانش در دیار غربت و در حاشیه شهر مریوان و سروآباد با آن دست و پنجه نرم می کند برایمان گفت.

صفحه خاطراتش را تقریبا به 45 سال پیش ورق می زند روزی که بهمن بر سر آبادی ژریژه خراب شد و همه خانهها زیر آوار ماند و آنها مجبور شدن برای ادامه زندگی خشت های خانه ها کمی دورتر از آبادی قدیم روی هم بگذارند، خانه های خشتی کم کم دوباره بنا شد و مردم روستا زندگی را با کمترین امکانات دوباره از سرگرفتند تا اینکه انقلاب شد و رفته رفته زیرساخت های رفاهی یکی پس از دیگر در روستاهای مرزی ایجاد شد.

45 سال پیش بهمن بر سر آبادی ژریژه خراب شد و همه خانه ها زیر آوار ماند و آنها مجبور شدن برای ادامه زندگی خشت های خانه ها کمی دورتر از آبادی قدیم روی هم بگذارند

 

روستای ژریژه هم به برکت نظام از بسیاری از زیرساخت های توسعه ای بهره مند شد، آب، برق، تلفن، حتی گاز طبیعی از فرسنگ ها دورتر از مرزهای کردستان به این روستاهای مرزی رسید، جمعیت در روستا روز به روز بیشتر و بیشتر می شد، مدارس در مقاطع مختلف یکی پس از دیگر با مرکزیت روستای ژریژه که الان مرکز دهستان بود باید نیاز چندین روستا را پوشش می داد ایجاد شد.

دایه خاور از روزهای پرهیاهوی گذشته روستا برایمان می گوید، روزهایی که نقطه نقطه روستای ژریژه آهنگ زندگی و حیات داشت اما نبود شغل و درآمد مناسب خانوارها موجب شد مردمان روستا یکی پس از دیگری ساز مهاجرت را کوک کنند و به دنبال کسب روزی برای ادامه زندگی راهی حاشیه شهرها شوند.

پسرانم همچون خیلی از اهالی روستا به خاطر نبود شغل و ادامه تحصیل فرزندانشان راهی شهر شدند و الان اجاره نشین هستند.

اینجا تا بخواهی زمین حاصلخیز و مرغوب برای کشت انواع محصولات کشاورزی وجود دارد، آب هم همین پایین دست آبادی بیخ گوشمان است، اما چون مردم توان هزینه کردن برای پمپاژ آب و رساندن آن به سطح اراضی قابل کشت را ندارند در نتیجه مجبور هستند به صورت دیم کشاورزی کند که سودآوری چندانی به ویژه در سال هایی که بارندگی کم است ندارد.

دانش آموز 20 روستا در همین مدارس روستای ژریژه تحصیل می کردند اما نبود شغل و درآمد چراغ خانه ها را یکی پس از دیگری خاموش کرد و مدارس هم به دلیل نبود دانش آموز از چرخه فعالیت خارج و الان بلااستفاده باقیمانده و هر روز فرسوده و فرسوده تر می شوند.

روستای ما امکانات خوبی دارد، اما وقتی جمعیتی برای استفاده این امکانات وجود ندارد، هیچ ارزشی ندارد، البته نه اینکه مردم راغب به استفاده از امکانات نباشند، مردم می خواهند اما جاده خوب، مدرسه و حتی امکانات درمانی زمانی خوب است و موجب ماندگاری روستائیان می شود که نان برای خوردن داشته باشند.

مدرسه داریم اما معلم نه!

مبین نوه خوش‌زبان دایه‌خاور است از صبح که ما را در روستا دیده پابه پای ما می‌آید، از مزیت‌های زندگی در روستا برایمان می‌گوید اینکه زندگی در روستا را به خاطر سرزندگی و صفایی که دارد دوست دارد، اما اگر در روستا بماند باید عطای مدرسه را به لقای زندگی در روستا ببخشد که چنین تصمیمی تقریبا برایش غیرممکن است.

بردیا و شاهین هم با مبین همصدا می‌شوند و می‌گویند زندگی در روستا مساوی با ترک تحصیل است، پدران ما به خاطر نبود شغل و درآمد از روستا کوچ کرده‌اند و چون تعداد دانش‌آموزان دیگر به حد نرمال نمی‌رسد کلاسی تشکیل نمی‌شود.

کلاس معلم می‌خواهد آموزش و پرورش در صورتی حاضر است به مدرسه معلم بدهد که حداقل 5 دانش‌آموز داشته باشد، ضربه نبود درآمد و شغل در روستای ژریژه را ما بچه‌هایی می‌خوریم که مجبوریم این هم آبادانی و زیبایی روستا و مدرسه روستا را رها و به شهرها مهاجرت کنیم.

روستایی با 3 مدرسه کاملا مجهز از دبستان تا دبیرستان دانش آموزی برای تحصیل ندارد، چون همه به اجبار برای ادامه زندگی به شهرها مهاجرت کرده اند.

تعدادی از جوان‌های آبادی هم در حال حاضر در واحد تولیدی سنگ شکن مشغول به کار هستند و عده هم در شهرها کارگری و یا دست فروشی می‌کنند.

سوال ما از مسئولان این است، چرا به فکر اشتغال مردم این آبادی نیستند و با بی توجهی زمینه خالی شدن کامل مدارس و رفته رفته روستای ژریژه و حتی روستاهای اطراف را فراهم کرده اند.

به اهالی روستا قول دادیم که صدایشان را به گوش مسئولان برسانیم و مشکلاتشان را تا حد توان و در سطح اختیارات رسانه پیگیری کنیم، 

طرح جامع شبکه‌های آبیاری غرب و شمالغرب از زبان مسئولان

فرید سپری رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان اظهار کرد: حسب منویات مقام معظم رهبری و در راستای استفاده بهینه از پتانسیل آب‌های سطحی در حوضه‌های مرزی کشور و مهار و کنترل این نعمت خدادادی، طرح جامع شبکه‌های آبیاری و زهکشی غرب و شمالغرب کشور در سال 1393 با مشارکت وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی شروع شده است.

در استان کردستان نیز این طرح در سال 94 با 3 پروژه در سطح 2 هزار و 930 هکتار شروع شد که خوشبختانه با پیگیری های مداوم و مستمر استانداری کردستان، نمایندگان مردم شریف استان در مجلس شورای اسلامی و  سازمان جهاد کشاورزی،  سطح مذکور در شهریور ماه سال 95 به 16 هزار و 810 هکتار در سه شهرستان سنندج 6 هزار و 800 هکتار، کامیاران5 هزار و 454 هکتار و مریوان 4 هزار و 556 هکتار افزایش یافت. 

از سال 1394 تاکنون مبلغ 3 هزار و 280 میلیارد ریال اعتبار از محل صندوق توسعه ملی برای این طرح اختصاص و هزینه شده و متوسط پیشرفت فیزیکی طرح نیز قریب به 90  درصد است.

از سال 94 تاکنون مبلغ 3 هزار و 280 میلیارد ریال اعتبار از محل صندوق توسعه ملی برای این طرح اختصاص و هزینه شده

 

قبل از اجرای این طرح ، اراضی بصورت دیم کشت شده و محصولات غالب منطقه شامل گندم، جو ونخود بوده که پس از اجرای شبکه های فرعی در این اراضی پیش بینی می شود که 7 هزار و 500 هکتار از اراضی به باغات مثمر تبدیل شده و درباقیمانده اراضی نیز9 هزار و 310هکتار زراعت آبی کشت شود.

 اجرای این طرح نقطه عطفی در توسعه و رونق کشاورزی استان ایجاد می کند

  با اجرای این طرح نقطه عطفی در توسعه و رونق کشاورزی استان بوجود می آید  بطوری که با تبدیل هر هکتار اراضی دیم به آبی و توسعه باغات و زراعت آبی، تولید در واحد سطح به میزان قابل توجهی افزایش یافته که این امر تاثیر بسزایی در ارتقاء در آمد بهره برداران و اشتغالزایی دارد.

پیش بینی می شود با اجرای این طرح برای 12 هزار و 155 شامل  4 هزار و 862 نفر اشتغالزایی مستقیم و 7 هزار و 293 نفراشتغالزایی غیر مستقیم شغل ایجاد می شود که این امر در کاهش نرخ بیکاری منطقه بسیار موثر بوده و راه را برای توسعه پایدار کشاورزی استان هموار می سازد.

سپری در پایان گفت: در صورت تامین اعتبار پروژه 10 هزار هکتار از اراضی طرح، در پاییز سال جاری آماده بهره برداری شود و در صورت تامین اعتبار عملیات اجرایی بخش دوم از اراضی  شامل 6 هزار و 810 هکتار نیز تا بهار سال  یک هزار و 400 به اتمام رسیده و به مرحله بهره برداری خواهد رسید که اعتبار مورد نیاز برای اجرای کامل این طرح مطابق بررسی های به عمل آمده حدود 2 هزار میلیارد ریال است.

ضرورت تمرکز روی ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی در توسعه روستاها

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کردستان هم در این باره می‌گوید: در حوزه روستاها مشکل اصلی ما ایجاد اشتغال و تولید است، باید در روستاها روی توسعه زیرساخت‌های اقتصادی تمرکز بیشتری داشته باشیم.

بهرام نصراللهی‌زاده با بیان اینکه در کردستان روستاهایی وجود دارد که آب و برق و راه و مدرسه دارند اما مردم روستا بدلیل مشکل معیشت به حواشی شهرها کوچ می‌کنند، تاکید کرد: باید با تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و ایجاد اشتغال از مهاجرت روستائیان به سمت شهرها جلوگیری کرد.

وی خاطرنشان کرد: شواهد نشان می‌دهد که درآمدها در حوزه‌های مختلف با میزان هزینه‌کردها سازگاری ندارد، در بسیاری بخش‌ها با هدف محرومیت‌زدایی کارهای زیادی شده اما به دلیل کارهای کارشناسی‌نشده نتیجه مطلوب حاصل نشده است.

به گفته وی، در بسیاری از مناطق روستایی دستگاه‌های مختلف کارهای زیادی انجام داده‌اند که ضرورت دارد فعالیت‌های این دستگاه‌ها در روستاها هماهنگ شده باشد تا نهایتاً به توسعه مطلوب منتهی شود.

نصراللهی‌زاده تصریح کرد: در بخش کشاورزی استعداد و ظرفیت وجود دارد که در صورت سوق‌دادن منابع استان به این سمت و سو، زمینه ایجاد اشتغال، رونق تولید و رونق اقتصادی در کردستان فراهم خواهد شد.

در اولویت‌بندی‌ها هیچ موضوعی جای اشتغال و تولید ثروت را نمی‌گیرد

وی عنوان کرد: توسعه زیرساخت‌ها مهم است، اما به عنوان اولویت اول هیچ موضوعی جای اشتغال و تولید ثروت را نمی‌گیرد.

نصراللهی‌زاده گفت: با نگاه اقتصادی کردن بخش کشاورزی و مکانیزه‌تر کردن و افزایش تولید از اهمیت بسیار زیادی در رونق اقتصاد و اشتغال در استان برخوردار است و در این راستا به عنوان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آمادگی هر نوع حمایت از این بخش به ویژه در سطح روستاها داریم.

وی در مورد در خواست مردم روستای ژریژه گفت: در گذشته تمام انرژی معطوف به ایجاد زیرساخت مانند جاده، برق‌رسانی، گازرسانی و غیره بوده و کمتر به اقتصاد روستاها توجه شده است.

وی گفت: ما در همین استان روستا داریم که از جاده آسفالته، مدرسه و خانه بهداشت و...بهره‌مند است، اما به دلیل نبود شغل اهالی روستا کلا به شهر مهاجرت کرده‌اند و در فصل پاییز یک نفر را مسئول مواظبت از کنتورهای برق کرده‌اند این نشان می‌دهد که در فرآیند توسعه روستاها، حلقه مفقوده ایجاد اشتغال حل نشده است.

وی خاطرنشان کرد: جمعیت ده‌ها روستا با وجود عدم جاده بهسازی شده به شرط تامین بودن اقتصاد و اشتغالشان در روستا ماندگار می‌شوند.

نصراللهی‌زاده از برنامه سازمان بمدیریت و برنامه‌ریزی رای ساماندهی این وضعیت در سطح کشور و استان گریزی زد و گفت: در همین راستا براساس مصوب برنامه ششم توسعه داریم سازمان برنامه و بودجه موظف است هر سال طرح اشتغالزایی و توسعه 5 هزار روستا بالای 20 خانوار  را اجرا کند که سهم استان در این طرح سالانه 167 روستا است.

وی خاطرنشان کرد: مطالعات اشتغال و توسعه 167 روستای استان در سال 96 تمام شده است سال 97 در حال جمع بندی و سال 98 و 99 هم شروع شده است.

کلینیک توسعه روستایی در استان ایجاد خواهد شد

وی از دانشگاه کردستان به عنوان مجری این طرح مطالعاتی نام برد و گفت: در همین راستا نهاد کلینیک توسعه روستایی در استان ایجاد خواهد شد.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کردستان اضافه کرد: دامداری، کشاورزی و باغداری در روستاهای ما هنوز سنتی است و این جواب نیازهای امروز جامعه روستایی را نمی‌دهد، امروز هزینه‌های زندگی در روستاها بالا رفته و روستایی باید هزینه برق و سایر امتیازات را پرداخت کند.

وی گفت: ما در این طرح مطالعاتی به دنبال این هستیم که مزیت تمام روستاها را شناسایی کنیم تا بتوانیم یک زنجیره و شبکه اشتغالزایی ایجاد کنیم.

در این طرح مطالعاتی به دنبال این هستیم که مزیت تمام روستاها را شناسایی کنیم تا بتوانیم یک زنجیره و شبکه اشتغالزایی ایجاد کنیم

 

نصراللهی‌زاده افزود: اولویت در این برنامه اشتغالزایی است و در حال حاضر چندین طرح اشتغالزایی در سروآباد در حال اجرا است که پرورش ماهی در دیوزناو یکی از این طرح‌هاست که باوجود تمام مشکلاتی که به لحاظ راه دسترسی و غیره دارد اما مردم مهاجرت معکوس دارند.

 وی اضافه کرد: همانطور که مردم روستای ژریژه عنوان کرده‌اند طرح مطالعاتی پمپاژ رود سیروان انجام شده است و مشغول انتقال خط برق برای تامین آب و پمپاژ باغات آن منطقه هستیم.

تامین اعتبار ایجاد ایستگاه پمپاژ آب سیروان در توان استان نیست

معاون اقتصادی استاندار هم با ابراز رضایت از نحوه پرداخت تسهیلات پایدار روستایی در سطح استان اظهار کرد: این تسهیلات اثر خود را گذاشته اما کافی نیست و برای پاسخگویی به نیاز استان باید تلاش بیشتر شود.

خالد جعفری گفت: تاکنون 350 میلیارد تومان تسهیلات در قالب این طرح پرداخت شده و 114 میلیارد تومان دیگر هم به عنوان سهم استان به تازگی اختصاص پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه حاضریم تمام تسهیلاتی که برای طرح‌های مختلف اجرا شده براساس نشانی و به صورت شفاف در اختیار رسانه‌ها بگذاریم گفت: یکی از کارهای بسیار خوبی که طی سال‌های اخیر به صورت جدی از سوی مسئولان دولتی و نمایندگان مردم استان در مجلس دنبال شد افزایش سهم تخصیص آب به استان بود.

وی گفت: 100 هزار هکتار تخصیص آب به استان داده شده که 3 هزار و 500 هکتار روی سیروان و منطقه سروآباد است که به آن اشاره کردید.

وی افزود: 3 هزار و 200 هکتار آن مطالعه شده است حتی قسمتی که در داخل منطقه حفاظت شده کوهسالان بود، در طرح اصلاحیه که چند سال است در حال پیگیری آن هستیم خارج شد و الان 56 هزار هکتار حدود 8 هزار هکتار را درآوردیم که این 8 هزار هکتار شاید از 3 هزار و 200 هکتار که برای توسعه باغات گذاشته‌ایم باشد که دستگاه پمپاژ هم در آن ایجاد می‌شود.

به گفته جعفری، کار مطالعاتی کاملا انجام شده ولی اجرای آن نیاز به اعتبار زیادی دارد براساس برآورد سال 97 حدود 10 هزار و 400 میلیارد تومان برای توسعه باغات و غیره می‌خواست در سفری که برای برگزاری کنگره 5400 شهید استان، مسوولان ارشد کردستان خدمت مقام معظم رهبری رسیده بودند، یکی از درخواست‌ها همین بود که رهبری هم دستور دادند و الان در گردش است.

وی اذعان داشت: اعتبار ایجاد ایستگاه پمپاژ آب اعتبار زیادی می‌خواهد که در توان استان نیست و این موضوع با اعتبارات استانی حل نخواهد شد، الان هم در شرایط ویژه هستیم و نمی‌توانیم به راحتی این میزان اعتبار را تامین کنیم بر خلاف گذشته که تخصیص آب نداشتیم الان هر کس که در منطقه دو هکتار باغ داشته باشد و اعلام کند که می‌خواهم از این آب برداشت کنم مجوز می‌دهیم که ایستگاه پمپاژ بگذارند حتی در این زمینه حاضر به حمایت از افراد با پرداخت تسهیلات هستیم، اگر بخواهند تخصیص آب می‌دهیم خودشان دستگاه پمپاژ کوچک بگذارند ما هم در زمینه پرداخت تسهیلات کمک می‌کنیم اما در مجموع ما منتظر این اعتبارات هستیم اگر تامین شود قطعا کار را انجام می‌دهیم چون معتقدیم بهترین نقطه برای توسعه باغداری همین منطقه است و هرچه در آن بکاریم مثل طلا سبز خواهد شد.

سخن آخر...

بی‌شک توجه به تولید، اشتغال و اجرای طرح‌های هدفدار و نظام‌مند اقتصادی به توسعه پایدار روستا و کاهش مهاجرت روستاییان می‌انجامد و گرنه با افزایش بیکاری و مهاجرت روستانشینان به شهر روند توسعه دچار اختلال و گسست مزمن می‌شود.

دوام و استمرار دو دهه پدیده خشکسالی کشور شرایط زندگی را در روستاها دشوار و روستاییان و عشایر را به زندگی در شهرها سوق داده اما با ایجاد مزیت‌های زندگی در این مکان‌ها و اجرای طرح‌های اقتصادی و اشتغالزا می‌توان از مهاجرت آنان جلوگیری کرد.

اگر آوار شدن بهمن در زمستان سرد سال 52 و ناپدیدشدن کامل روستای ژریژه تنها به خاطر پای کار ماندن مردم روستانشین نتوانست رگ حیات را در این روستا بخشکاند و دیوارهای این روستا محکم و استوارتر از قبل کمی دورتر از روستای قدیمی بالا رفت اما بی‌توجهی متولیان امر به موضوع مهم ایجاد اشتغال و توسعه اقتصاد در روستاها به ویژه در دهه اخیر موجب شده جمعیت روستایی در کردستان روز به روز کاهش یابد و به بار جمعیت شهری و گسترش حاشیه‌نشینی و هزاران معضل و مشکل دیگر بیافزاید.

امسال با عنوان سال جهش تولید از سوی مقام معظم رهبری نامگذاری شده است؛ همچنان که سال ۱۳۹۸ نیز در راستای حمایت و تقویت تولید، سال رونق تولید نام گرفت.

در سال‌های گذشته به دنبال ایجاد برخی تغییرات اجتماعی و اقتصادی، روستاها همانند کانون‌های اصلی تولید و ارزش‌آفرینی در کشور، توسعه نیافتگی و مهاجرت‌های بی رویه، کم‌آبی، فرهنگ علاقه به شهرنشینی و نبود برخی امکانات از جمله عواملی بوده که موجب کاهش ظرفیت‌های تولیدی در روستاها شده است.

بهبود اقتصاد روستا با ایجاد زمینه‌های اشتغالزایی پایدار به عنوان حلقه مفقوده در برنامه‌های توسعه‌ای روستاها باید در تدوین نقشه راه توسعه روستا مد نظر قرار گیرد و طرح‌های توسعه روستایی باید به تلاشی مشترک بین گروه‌های مختلف جوامع محلی و متولیان دولتی و نهادهای مردم تبدیل شوند تا با هم‌افزایی ظرفیت‌های مشترک، دستیابی به اهداف توسعه فراهم شود.