بایدها و نبایدهای حوزه ازدواج/از راهکار اجرایی خبری نیست
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پسین هرمزگان به نقل از خبرنگار مهر، نشست تخصصی حوزه ازدواج با حضور تعدادی از کارشناسان حوزه ازدواج و خانواده چند روز گذشته به میزبانی خبرگزاری مهر استان مرکزی برگزار شد. مباحث مطرح شده در این نشست در ذیل به آن اشاره شده است.
یک دکتر روانشناس در این نشست اظهار کرد: روانشناسی در دنیا از قدمت یک‌هزار ساله برخوردار است و در کشور ما این مبحث با ورود سازمان جوانان در حوزه روانشناسی قدمت ۳۰ ساله دارد.
مشارکت دستگاه‌های اجرایی در مقوله ازدواج
علی‌اصغر خسروبیگی گفت: روانشناسی در حوزه مشاوره پیش از ازدواج به زوجین در انتخابشان آگاهی و بینش می‌دهد و باید فرهنگ سازی لازم در این حوزه صورت پذیرد، با این وجود این فرهنگ سازی منوط به نظام روانشناسی یا سازمان ورزش و جوانان نیست بلکه باید تمامی دستگاه‌های اجرایی، صدا و سیما و… در این حوزه مشارکت کنند.
وی عنوان کرد: جمهوری اسلامی ایران از مهم‌ترین کشورها در حوزه جوانان است و به همین دلیل ۱۶ میلیون نفر از ۸۰ میلیون نفر جوان در کشور در آستانه ازدواج هستند و این موضوع آن قدر حائز اهمیت است که رهبر معظم انقلاب نسبت به مساله پیش از ازدواج و توجه به جوانان ورود پیدا کردند.
هراس جوانان از ازدواج / عدم امنیت شغلی، تورم و گرانی
این روانشناس افزود: هنگامی که جوانان درصدد تشکیل زندگی مشترک باشند، دوست داشتن آن‌ها لازم است اما کافی نیست بنابراین بحث اقتصادی در این حوزه مهم است و با توجه به تورم و گرانی موجود در جامعه جوانان برای ورود به حوزه ازدواج هراس دارند.
خسروبیگی گفت: فردی که از تحصیلات خوبی برخوردار است اما به شغل خوبی دست پیدا نکند، برای ازدواج اقدام نمی‌کند و هیچ دختری نیز شغل نداشتن همسر آینده خود را نمی‌پذیرد مگر اینکه تفاوت بین احساس و عقل را تشخیص ندهد و بنا به احساسات تصمیم غیر عقلانی بگیرد.
مشکل بیکاری جوانان هنوز حل نشده است
وی برخوردار بودن جوانان از شغل مناسب برای ازدواج مهم را برشمرد و گفت: تعاملی بین دستگاه‌های تعلیم و تربیت مانند آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها با دستگاه‌های کاری مانند کارخانه‌ها برقرار شود به طوری که نیروی مورد نیاز خود را از مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها درخواست کنند در این صورت جوان بیکار وجود نخواهد داشت اما در صورتی که این مهم اتفاق نیافتاده است و جوانان بسیاری بیکار هستند و از ازدواج کردن هراس دارند.
این روانشناس بالینی عنوان کرد: اگر بخواهیم جوانان را برای ازدواج تشویق کنیم باید آینده شغلی مناسبی را برای آن‌ها ترسیم کنیم و اگر هم تسهیلاتی به‌نام تسهیلات ازدواج در اختیار آن‌ها قرار بگیرد، این هم مسکن مقطعی است و باید فرد وام گیرنده منبع درآمدی برای پرداخت بازپرداخت اقساط داشته باشد که با ایجاد شغل این موارد قابل حل است.
خسروبیگی گفت: نگرانی‌ها و اعتماد به‌نفس که در جوان وجود دارد از کودکی شکل می‌گیرد و بسته به شرایط محیطی زندگی و پرورش وی در محیط آموزشی و دانشگاهی است که در نحوه ازدواج وی نیز تأثیر گذار است.
وی افزود: در خانواده‌ها با بحث دین گریزی تعدادی از جوانان مواجه هستیم و دین به عنوان آئین نامه زندگی کم‌رنگ شده است و باید از نهاد خانواده آموزش‌ها آغاز شود.
این روانشناس گفت: پیرو صحبت‌های مطرح شده مبنی بر وجود جای خالی کمیسیون زنان و خانواده در مجلس بنده اعتقاد دارم باید وزارت خانواده ایجاد شود. بزرگ‌ترین نهاد اجتماع، نهاد خانواده است.
وی عنوان کرد: اگر فرد در محیط خانواده، آموزش و پرورش، محیط دانشگاه به خوبی تربیت و پرورش یافته و دارای شغل مناسب باشد، زندگی خوبی خواهد داشت و اعتماد به‌نفس در وی شکل می‌گیرد و به‌نحوی با ازدواج تکمیل می‌شود.
لزوم پرداختن به مساله ازدواج در رسانه‌ها
این روانشناس و مشاوره حوزه ازدواج با اشاره به اینکه صداوسیما باید در حوزه ازدواج بیشتر نقش آفرینی کند، گفت: متأسفانه در صدا و سیما به مسائل ازدواج کمتر پرداخته می‌شود و در این صورت رسانه‌های معاند از این فرصت برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند و موجب از هم پاشیدگی خانواده‌ها می‌شوند.
تغییر نگرش در ازدواج به وجود آمده است
یک استاد دانشگاه نیز در این نشست افزود: با توجه به کاهش نرخ ازدواج و آسیب‌های بالا رفتن سن ازدواج باید کمی جدی تر به این مقوله پرداخته شود و با یک تغییر نگرش در مورد ازدواج مواجه هستیم و باید آن را پذیرفت و بدانیم چه مولفه‌هایی در این حوزه تأثیر گذار هستند.
پیمان عین‌القضاتی گفت: از طرفی با نگاه جدیدی یعنی حرکت جامعه به سمت کهن‌سالی و مقوله پنهان ازدواج میان‌سالان و کهن‌سالان مواجه هستیم که متأسفانه در این حوزه بحثی نشده است، با وجود اینکه زنان و مردان بی سرپرست هم نیاز به ازدواج دارند اما در نظام فرهنگی و در جامعه امروز توجه به این موضوع اولویت نیست.
وی گفت: از تغییر نگرش در خصوص ازدواج در پدیده جهانی شدن نمی‌توان فرار کرد چرا که تأثیر شبکه اجتماعی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین عامل‌های تأثیرگذار در بخش‌های اجتماعی و… نمی‌توان نادیده گرفت و فکرهای جدید در خانواده به وجود آمده‌است.
این استاد دانشگاه گفت: باید برای مواجهه با بحران جنسی آماده شویم زیرا آسیب‌هایی در این حوزه در حال ترویج و افزایش است البته نرخ این آسیب‌ها در کشور در این حوزه از متوسط جهانی کمتر است اما کشور در آستانه بحران قرار دارد.
خطر بحران جنسی و تغییر به سمت آزادی
وی افزود: بحران جنسی بیانگر تغییر به سمت بی تعهدی است و متأسفانه با این بحران از ارزش‌های ازدواج به عنوان عامل محدودیت یاد می‌شود که باید برای رفع این آسیب‌ها بیش از گذشته تلاش کرد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: یکی از مشکلات ازدواج عدم مسئولیت پذیری افراد است البته مسائل اقتصادی، اشتغال پایدار و مسکن در ازدواج نکردن جوانان تأثیرگذار است. دانشگاه‌ها و حوزه در این راستا راهکار مناسبی ارائه نکردند.
عین‌القضاتی گفت: در حال حاضر تغییر نگرش و فردگرایی بر حوزه اصالت و اجتماع غلبه می‌کند که باید راهکار مناسبی در این حوزه اندیشیده شود.
لزوم استفاده از ظرفیت‌ها و مشارکت مردمی در امر ازدواج
وی افزود: متأسفانه در حوزه ازدواج به استفاده از ظرفیت‌ها و بخش‌های غیردولتی توجه نشده است و باید از مشارکت مردم نیز استفاده کرد.
یک مشاور و روانشناس حوزه ازدواج نیز در این جلسه اظهار کرد: اعتقاد بنده به عنوان روانشناس این است که با مدرنیته شدن زندگی، توجه به مساله ازدواج همچنان مبهم است زیرا هیچ گاه برای تعریف شاخص‌های آن و اولویت قرار دادن آن تلاش نشده است.
لزوم تعریف شاخص‌های ازدواج توسط روانشناسان
کیانوش امینی گفت: برای سن ازدواج که یک کمیت است شاخصی تعریف نشده است و باید این مهم را روانشناسان، جامع شناسان و آسیب شناسان تعریف کنند.
وی افزود: نباید در خصوص ازدواج تنها به مساله سن بسنده کرد بلکه ملاک‌های مهم‌تری وجود دارد که باید به آن پرداخته شود.
این روانشناس عنوان کرد: در حوزه ازدواج باید به این نکته توجه داشت که آیا زوجین از پختگی و آمادگی کامل برای ازدواج برخوردار هستند؟ در یک زندگی عقل معیشتی از درآمد مهم‌تر است. در این حوزه دستگاه‌ها چگونگی گذراندن یک زندگی را با حداقل درآمد برای فرد تعریف نکردند و آموزش ندادند.
وی افزود: متأسفانه مابین سنت و مدرنیته قرار گرفتیم و باید یا سنت یا مدرنیته را انتخاب کرد، ما بین این دو موضوع قرار گرفتن آسیب می‌رساند به طوری که به بحث طلاق و مشکلات ازدواج می‌افزاید.
این روانشناس گفت: در حداکثر موارد در افرادی که آمادگی ازدواج دارند، عدم ازدواج و در سایر افراد که آمادگی کمتری دارند مقوله ازدواج مشاهده می‌شود. در صدا و سیما در مورد انتخاب درست همسر آن طور که باید پرداخته نشده است.
وی نقش رسانه را در حوزه ازدواج مهم برشمرد و بیان کرد: فضای مجازی در انتخاب همسر آن قدر تأثیر گذار نیست اما رسانه‌ها می‌توانند در این حوزه بیشتر ورود کنند.
امینی تاکید کرد: آموزش‌ها باید از آموزش و پرورش آغاز شود یعنی آموزش‌های اولیه زندگی داده شود تا بتواند از اثربخشی لازم برخوردار باشد.
وی گفت: دانشگاه‌ها، مدارس، شورای روستا در زمینه آموزش‌های پیش از ازدواج فعالیت کنند. به مدرس و مشاور خوب در این زمینه نیاز داریم.
خدمت بیش از اندازه خانواده‌ها به فرزندان مانع ازدواج فرزندان است
این مشاور و روانشناس حوزه ازدواج عنوان کرد: در اکثر اوقات خدمات رسانی خانواده‌ها به فرزندانشان موجب می‌شود که فرزندان از ازدواج کردن دور شوند.
امینی افزود: در مواقعی وابستگی خانواده‌ها به فرزند مانع از ازدواج فرزند می‌شود بنابراین والدین باید آگاه باشند که این کارها موانعی برای ازدواج فرزندان محسوب می‌شود.
یک مدرس و پژوهشگر زن و خانواده نیز در این نشست اظهار کرد: انسان در زندگی به صورت فطری نیازمند الگو است و باید بین اسوه و الگو تفاوت قائل شویم.
سارا حسینی گفت: در حال حاضر الگوهای عینی در بین علما و دانشمندان و… وجود دارد اما اسوه رده آن از الگو بالاتر است.
وی افزود: در بحث زنان و خانواده مشکل عمده این است که به وحدت رویه‌ای در دستگاه‌های ناظر بر مسائل زنان و خانواده ازدواج دست پیدا نکردیم.
این کارشناس ارشد علوم قرآنی عنوان کرد: تعریف دین از نظر کارشناسان، عوام و خواص باید به درستی ارائه شود و صرفاً قواعد و ضوابطی نیست که سختی‌های را متحمل شود این در حالی است که دین به معنای برخورداری از برنامه زندگی است و این برنامه داشتن فرد را به سعادت و خوشبختی می‌رساند.
لزوم ترسیم نقشه راه در مباحث دینی در خصوص ازدواج
این مدرس و پژوهشگر زن و خانواده گفت: در بحث ازدواج نقشه راه مبنی بر خودسازی، خود شناسی، دگر سازی، دگر شناسی، کسب علم و آگاهی‌های لازم برای انتخاب، داشتن معیار، مرحله تصمیم گیری، مشورت, انتخاب، کسب مهارت، عملیاتی کردن مهارت، به سعادت و خوشبختی رسیدن در مباحث دینی ترسیم شده است.
حسینی گفت: در بحث انتخاب مولفه‌هایی از قبیل خودشناسی، آگاهی و علم و مهارتی به نام تقوا وجود دارد. کارشناسان این تقوا را به درستی معنا نمی‌کنند.
کسب مهارت‌های زندگی در حوزه ازدواج
وی عنوان کرد: نظام آموزشی از آموزش و پرورش و آموزش عالی باید از ابتدا در بحث مهارت‌های زندگی، مسئولیت پذیری و… ورود پیدا کند. در دانشگاه‌ها تنها یک واحد درسی به نام تنظیم خانواده وجود دارد که نباید تنها به آن اکتفا کرد بلکه باید بحث کسب مهارت‌های سبک زندگی مورد توجه قرار بگیرد و در کنار آن باید یک واحد درسی به نام خانواده پژوهی تعریف و مطالعات در این حوزه باید اسلامی شود.
کارشناس ارشد علوم قرآنی گفت: در یک خانواده باید بدانند هدف از تشکیل خانواده چیست. در مبانی دینی سه مأموریت اساسی از قبیل مأموریت وجود، بقا و تربیت برای خانواده تعریف شده است.
چرایی عدم اجرای قانون تسهیل ازدواج / جای خالی کمیسیون زنان و خانواده در مجلس
حسینی افزود: قانون تسهیل ازدواج در سال ۸۴ تصویب شده‌است و با وجود سرفصل‌های خوب به مرحله اجرا نرسیده است. در مجلس با وجود فراکسیون زنان، وجود کمیسیون با عنوان زنان و خانواده خالی است که باید در این حوزه چاره اندیشی شود.