دکتر محمد صادق بیجندی در گفت‌وگوی تلفنی در میزگرد ایسنا با عنوان «بررسی وضعیت آموزش عالی در بخش خصوصی»، اظهار کرد: مجموعه جهاددانشگاهی از قدیمی‌ترین مجموعه‌های فعال زیر نظر  نظام آموزش عالی کشور است. در سال ۱۳۷۱  اولین گام‌های ایجاد جهاد دانشگاهی برداشته شد و در طی سه دهه مجموعه جهاد دانشگاهی فعالیت‌های مختلفی را در دو زیر نظام مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و همچنین زیر نظام آموزش علمی کاربردی انجام داد. درحال حاضر ما دارای دو دانشگاه و مؤسسه در زیر نظام غیر دولتی هستیم با عنوان دانشگاه علم و فرهنگ در تهران و دانشگاه علم و هنر در یزد و ۶ مؤسسه آموزش عالی که یکی از آن‌ها در خراسان رضوی شهرستان کاشمر و دیگری در مشهد فعال است.

وی افزود: استان‌های همدان، گیلان، خوزستان و اصفهان از استان‌هایی هستند که دارای مجموعه آموزش عالی اند. ما در ۳۱ استان کشور،۴۰ مرکز علمی کاربردی در زیر حوزه‌های مختلف داریم. تعداد دانشجویان شاغل به تحصیل در زیر نظام آموزش عالی جهاددانشگاهی، حدود ۵۰ هزار نفر دانشجو است که در حال حاضر مشغول به تحصیل هستند.

معاون آموزشی جهاددانشگاهی در رابطه با وضعیت آموزش عالی کشور، گفت: آموزش عالی در کشور ایران به دو بخش قبل از انقلاب و بعد از انقلاب تقسیم می‌شود. قبل از انقلاب ما دو زیر نظام در کشور داشتیم، یکی دولتی و دیگری غیر دولتی. شیوه غیر دولتی به دو نوع حضوری و غیر حضوری یا مکاتبه‌ای برگزار می‌شد که دانشگاه پیام نور در اصل ادامه راه دانشگاه‌های مکاتبه‌ای قبل از انقلاب ما مانند دانشگاه ابوریحان است. آموزش عالی ما پس از انقلاب قابلیت تقسیم بندی‌های مختلفی را دارد. در دهه اول انقلاب فضا تحت تاثیر انقلاب فرهنگی و تاثیرات دانشگاه‌ها و بعد از آن در دوران جنگ بحث پیرامون تجدید فرایندها و آرمان‌ها و همچنین حرکت در جهت رفع نیازهای کشور بود. در دهه ۶۰ فعالیت‌های اولیه دانشگاه آزاد به عنوان آموزش غیر دولتی در کشور با توجه به ساختارهایی که داشت آغاز شد. نگاه اول دانشگاه آزاد این بود که اصلا مدرک قبولی نمی‌خواهد و مبتنی بر تجربه و مهارت است.

وی افزود: به مرور زمان و به ویژه پس از اتمام جنگ در دهه ۷۰ هم دانشگاه آزاد و هم سایر دانشگاه‌ها به شدت به توسعه کمی در مقاطع مختلف روی آوردند. در دهه ۸۰ متاسفانه این موضوع هم پررنگ‌تر شد و هم به نگاه‌های سیاسی محدود شد. دهه ۸۰  پس از بحرانی که در دهه ۷۰ وجود داشت، مقدمه‌ای برای توسعه بی‌حد و نصاب برای آینده بود. دهه ۹۰ را با توجه به تغییرات سیاسی که در آن انجام شد، دهه افراط و تفریط می‌نامم به این معنی که در این دهه ما افراط‌ها و تفریط‎هایی را داشتیم که البته این موارد تمایل ما را به حرکت به سمت آموزش مأموریت‌محور و برنامه محور وادار می‌کرد. اما زمانی که فرایندی، تعهداتی و زیرساخت‌هایی ایجاد شده است برگشت از این مسیر فرایند بسیار سختی است.

معاون آموزشی جهاددانشگاهی خاطرنشان کرد: معتقد هستم آموزش عالی کشور با چند چالش اصلی مواجه است. یکی از این چالشها عدم درک صحیح از اقتصاد آموزش عالی در کشور است که بسیار جدی است. چالش دوم نبود فرماندهی در آموزش عالی است. ما نیاز به یک فرمانده برای مدیریت آموزش عالی کشور داریم. متاسفانه در کشور زیر نظام آموزش عالی آزاد ما از سیاست‌های کلان آموزش عالی کشور تبعیت نمی‌کند. دانشگاه آزاد در بسیاری از موارد به دلایل مختلفی رعایت و تبعیت نمی‌کند، به هرجهت نبود فرماندهی واحد تا به امروز آسیب‌های زیادی به کشور زده است و اگر از الان به بعد این وحدت کسب نشود آسیب‌های جدی تری وارد خواهد شد.

وی ادامه داد: متأسفانه از تجربیات موفق دنیا خوب بهره برداری نمی‌کنیم. برای مثال پارک‌های علم و فناوری چندین دهه است که در ایران برقرار هستند، ارتباط بین پارک‌ها و دانشگاه‌ها هنوز به خوبی برقرار نیست. درحالی که پارک‌های علم و فناوری در تمام دنیا راه‌هایی بسیار مناسب برای افزایش علم، نگرش و مهارت در حوزه آموزش هستند. بحث دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد در رابطه با آموزش دولتی و غیردولتی ما است که باید ماموریت ویژه داشته باشند. دانشگاه‌های دولتی به دلیل محدودیت مالی که با آن مواجه هستند، رقیب آموزش‌های غیر دولتی شده‌اند.

اکثر دانشگاه‌های ما در نسل یک و دو باقی مانده‌اند

بیجندی با بیان اینکه «اگر می‌خواهیم چالش صندلی نداشته باشیم باید به یک دهه قبل یعنی نظام هدایت تحصیلی در آموزش و پرورش برگردیم و به آن توجه کنیم»، افزود: قرار نیست دانشگاه‌ها از یک نظام ناکارآمد معیوب به سمت یک نظام هدایت شغلی و دانشگاهی مطلوب برسند. متأسفانه در بخشی از تبعات و تاثیرات نظام معیوب هدایت در نظام آموزش و پرورش دیده می‌شود. چشم‌ها را باید شست و جور دیگر دید، اکثر دانشگاه‌های دنیا به دانشگاه نسل پنج نزدیک می‌شوند درحالی که دانشگاه‌های ما در دانشگاه نسل یک و دو باقی مانده‌اند.

تلفیق آموزش با پژوهش و مهارت

معاون آموزشی جهاددانشگاهی بیان کرد: دو زیر نظام آموزش عالی هم جدا از فضای عمومی کشور نیستند، متأسفانه در اکثر رشته‌های علمی کاربردی با کاهش شدید متقاضی مواجه شدیم، به این دلیل که ما خروجی آموزش و پرورش نداریم. به ازای هر دو و نیم نفر فارغ‌التحصیلی که از دانشگاه داریم، یک فارغ‌التحصیل از دبیرستان داریم. ما فقط یک رقابت شدید در برخی رشته‌های خاص در دانشگاه تراز اول داریم.

وی خاطر نشان کرد: برنامه‌ای که جهاددانشگاهی برای حل این مشکل دارد تلفیق آموزش توام با پژوهش و مهارت است. ما به شدت به دنبال گسترش دوره‌های مختلف برای تلفیق آموزش با پژوهش و مهارت هستیم. در خراسان رضوی یک پژوهشکده صنایع غذایی داریم، در مشهد یک رشته کارشناسی ارشد صنایع غذایی داریم که این دانشجویان ۵۰ درصد از دوره خود را در این پژوهشکده برای انتقال دانش، کسب مهارت و انجام پژوهش می‌گذرانند. اگر بخواهیم با چالش صندلی مواجه نشویم باید مزیت‌های آموزش خود را افزایش دهیم و آموزش عالی جهاد دانشگاهی به شدت در حال افزایش مزیت‌های رقابتی خود است.

انتهای پیام