به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پسین هرمزگان به نقل از گروه دیگر رسانه‌های خبرگزاری فارس، روزنامه «وطن امروز» به ثبت تقاضای تغییر کاربری 5/1 میلیون مترمربع از فضای مدارس دولتی با وجود کمبود شدید فضاهای آموزشی در کشور پرداخته است که مهم‌ترین بخش‌های آن را در ادامه می‌خوانید. 

سال گذشته بود که خبر «تحصیل ۲۱۰ دانش‌آموز در یک مدرسه ۲ کلاسه در جنوب سیستان‌وبلوچستان» در فضای مجازی پربازدید شد؛ خبری که باعث شد مسؤولان بسیج سیستان با کمک گروه‌های جهادی اقدام به ساخت یک مدرسه 6 کلاسه برای این روستای سیستان‌و‌بلوچستانی کنند. اما مانند آن مدرسه و روستا در کشور زیاد داریم، چنانچه اگر «کمبود فضای آموزشی» را در اینترنت جست‌وجو کنیم از تمام استان‌های کشور تیترهایی برای این موضوع بالا می‌آید.

طبق قانون بودجه سال 98 «دستگاه‌های اجرایی موظف به تخلیه ساختمان‌ها و اماکن متعلق به وزارت آموزش‌ و پرورش ظرف مدت 6 ماه شدند» که اگر این اتفاق می‌افتاد، این وزارتخانه می‌توانست علاوه بر حل مشکل فضای آموزشی در مناطق کم‌برخوردار و محروم، با فروش برخی ساختمان‌ها و اماکن مازاد متعلق به خود، مشکل کمبود اعتبارات خود را نیز تا حدودی جبران کند اما هنوز این اتفاق به صورت کامل محقق نشده است. 

مسؤولان مدارس را تحویل دهند!
از جمله مسائلی که در سالیان گذشته مورد اعتراض بود، در اختیار گرفتن مدارس از سوی مسؤولانی بود که سمت دولتی دیگری هم داشتند که با بخشنامه‌ای وزیر آموزش و پرورش برابر این مسأله ایستاد.

تصدی‌گری مدیران دولتی در مدارس غیردولتی باعث شده بود آنها با بهانه کم‌مخاطبی مدارس دولتی، در حالی که همیشه با مشکل کمبود فضای آموزشی مواجه بودیم، دست به تعطیلی و فروش یا اجاره ساختمان‌های مدارس بزنند. با بخشنامه جدید وزیر آموزش ‌و پرورش باید منتظر پایان مدرسه‌داری مسؤولان در آموزش ‌و پرورش بود و این تغییر به معنای مصون ماندن مدارس دولتی و امکاناتی که به نفع عامه مردم است خواهد بود. 
 
کلاس‌های نیمه‌تمام و بازسازی مدارس فرسوده
سال تحصیلی 1400-1399 مدارس با توجه به تعطیلی‌های کرونایی، از شهریور‌ماه به صورت زوج و فرد شروع می‌شود و این در حالی است که همچنان مسأله کمبود مدارس و فضای آموزشی برقرار است.

بر اساس آمار موجود «۴۰ هزار کلاس درس نیمه‌تمام در کشور وجود دارد» و به گفته رئیس سازمان نوسازی، ‌توسعه و تجهیز مدارس کشور هم «30درصد مدارس سراسر کشور فرسوده بوده و نیازمند تخریب و بازسازی است».

مهرالله رخشانی‌مهر می‌گوید: «ساماندهی و امر تخریب و بازسازی مدارس فرسوده کشور به بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد».

استان تهران به 1000 مدرسه 15 کلاسه جدید نیاز دارد

این وضعیت در پایتخت به سمت بحران فضای آموزشی پیش می‌رود، به‌ گونه‌ای که باعث شده بیشتر مدارس دو‌شیفته شوند‌. 

طبق استانداردهای جهانی، تراکم کلاس‌های درس 24 نفر در هر کلاس است اما هم‌اکنون در تهران این عدد 32 نفر در هر کلاس است و برای رفع این مسأله استان تهران به 1000 مدرسه 15 کلاسه جدید نیاز دارد. 

در مناطق حاشیه‌نشین اما کمبود فضای آموزشی چیزی به‌مثابه یک فاجعه است. سرانه فضای آموزشی به صورت میانگین در کشور2/5 مترمربع است. به عنوان مثال این میانگین در خراسان رضوی 2/4 مترمربع به ثبت رسیده است.

با وجود اینکه سرانه فضای آموزشی این استان فقط یک مترمربع از میانگین کشوری کمتر است اما وضعیت در حاشیه شهر مشهد بشدت نگران‌کننده است؛ به‌ گونه‌ای که سرانه آموزشی حاشیه‌نشینان مشهد به ازای هر دانش‌آموز تنها 2/2 مترمربع است؛ چیزی کمتر از نصف سرانه میانگین کشور؛ و این در حالی است که میانگین کشور خود کمتر از سرانه استاندارد است، به‌ گونه‌ای که سرانه استاندارد فضای آموزشی در کشور 4/8 مترمربع است.

توسعه ساخت وساز مدارس اما به اندازه نیاز کشور و هزینه‌های جاری آن سرعت ندارد. در 15 سال گذشته قیمت تمام‌شده احداث هر مترمربع مدرسه حدود 20 برابر شده، در حالی‌که بودجه سازمان نوسازی مدارس کشور طی سال‌های 87 تا 99 حداکثر حدود 6 برابر شده است؛ از 800 میلیارد تومان به حدود 4600 میلیارد تومان افزایش داشته است. 

 تغییر کاربری 5/1 میلیون مترمربع از مدارس دولتی!
سال ۹۷ در ۱۸ استان کشور برای تغییر کاربری بیش از ۹۹۳ هزار مترمربع فضای آموزشی پرونده تشکیل شده است و حالا موضوع مورد بحث، تغییر کاربری 5/1 میلیون مترمربع از مدارس دولتی برای فضاهای تجاری است. 

برخلاف آنکه عموم «اجازه‌ دادن به مدارس دولتی برای درآمدزایی» را سیاستی غلط می‌دانند اما در سال‌های اخیر این مسأله تبدیل به یک رویه شده است.

تفسیرهای غیرمنطقی از بند «ن» تبصره  3 قانون بودجه باعث شد از سال 93 «تغییر کاربری مدارس به فضای تجاری در راستای درآمدزایی مدارس دولتی» طرح شود که بعد از آن در بودجه‌ریزی سال 96 نیز تصریح شد.

حال اما گزارش‌های تفریغ بودجه از عملکرد تبصره 9 در سال‌های 96 و 97 نشان می‌دهد شوراهای آموزش‌ و پرورش در استان‌ها طی این 2 سال، درخواست تغییر کاربری حدود 5/1 میلیون‌ متر‌مربع از فضاهای آموزشی به فضاهای تجاری را داشته‌اند. 

طی یک سال درخواست‌های تغییر کاربری تقریباً 2 برابر شده است! 

رضا امیدی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی: بر اساس گزارش تفریغ بودجه، سال 97 در 18 استان برای تغییر کاربری بیش از 993 هزار مترمربع فضای آموزشی پرونده تشکیل شده در حالی‌ که میزان این درخواست‌ها در سال 96 در 10 استان حدود 502 هزار مترمربع بوده است، یعنی طی یک سال درخواست‌های تغییر کاربری تقریباً 2 برابر شده است! 

البته اکثر این درخواست‌ها به‌ دلیل نقص پرونده هنوز به نتیجه نرسیده و برخی نیز از سوی شورای عالی شهرسازی رد شده است. از مجموع درخواست‌های تغییر کاربری در سال 97، بیش از 400 هزار مترمربع مربوط به استان تهران است و این در حالی است که این استان به ‌لحاظ تراکم دانش‌آموز در کلاس درس جزو ضعیف‌ترین استان‌های کشور است.

مدارس متروکه جزو اموال مازاد وزارت آموزش و پرورش است
مهرالله رخشانی‌مهر، معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور: تغییر کاربری مدارس در وزارت آموزش‌ و پرورش قانونی است که باید به آن عمل شود، چرا که خیلی از مدارس کشور متروکه است و کسی در آن منطقه که ساختمان مدرسه در گذشته بنا شده است، ساکن نیست.

 یکسری ساختمان‌های مدارس قدیمی که قدمت آنها بعضا به بیش از 50 سال پیش برمی‌گردد ناکارآمد بوده و دانش‌آموزی برای تحصیل در آنها وجود ندارد، بنابراین طبق قانون مسؤولیت فروش این ساختمان‌ها به ادارات آموزش ‌و پرورش استان‌ها داده شده است تا پول حاصل از فروش آن مدارس برای ساخت مدرسه‌های جدید به کار گرفته شود.

خیلی از این املاک رها شده‌اند و کارایی لازم را ندارند و به عنوان اموال مازاد وزارت آموزش ‌و پرورش محسوب می‌شوند. به طور مثال، مدارسی قبلا در برخی مناطق شهری ساخته شده که محل سکونت شهروندان بوده است اما این مدارس به دلایلی چون قرار گرفتن در بافت فرسوده یا محدوده بازار و... اکنون کارایی لازم را برای تحصیل دانش‌آموزان آن منطقه ندارند.

در چنین شرایطی وزارت آموزش و پرورش وارد عمل شده است که این مدارس را تغییر کاربری دهد تا حداقل از محل فروش یا ساخت آن منابع مالی برای توسعه یا ساخت مدارس جدید در کشور حاصل شود و بلااستفاده نماند.
تقاضای تغییر کاربری مدارس دولتی غیرقانونی است
علیرضا سلیمی‌، عضو هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی‌: هر گونه تغییر کاربری مدارس بدون رعایت مفاد قانونی اشتباه محض و غیرقانونی است.

کشور اکنون با کمبود شدید کلاس‌های درس و مدرسه مواجه است و تقاضای تغییر کاربری 5/1 میلیون متر مربع از مدارس دولتی از سوی ادارات وزارت آموزش و پرورش رویکردی کاملا غلط است، چرا که هنوز خیلی از دانش‌آموزان در مدارس کپری، کانکسی و استیجاری و در شرایط سخت تحصیل می‌کنند.

تقاضای تغییر کاربری 5/1 میلیون متر مربع از مدارس دولتی در شرایطی که دانش‌آموزان در برخی شهرستان‌ها به صورت فشرده و چندشیفت درس می‌خوانند رویکرد غیرکارشناسانه و نشدنی است.

تصمیماتی برای فضای مازاد و جایگزینی مدارس از قبل مطرح بوده مبنی بر اینکه برخی مدارس متروکه در روستاهای خالی از سکنه یا جاهایی که امکان تحصیل در آن وجود ندارد فروخته و پول حاصل از آن در جای دیگر برای ساخت، توسعه یا خرید مدرسه به کار گرفته شود.

تغییر کاربری مدارس بدون رعایت اصول و مقررات قانونی امکان‌پذیر نیست، زیرا اکنون دولت توانایی پوشش تامین تحصیل با ساخت انبوه مدارس برای دانش‌آموزان سطح کشور را ندارد و هر ساله خیرین مدرسه‌ساز اقدام به این امر خیر می‌کنند.