تبعیضی از جنس شاد برای تحصیل/ وقتی محرومیت‌ها مانع پیشرفت می‌شوند
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی پسین هرمزگان به نقل از خبرگزاری فارس از اراک، فوتبال، اینجا یکی از مناطق همین شهر اراک است، در خانه 30 متری بالای کوه خبری از گوشی همراه، تبلت و کامپیوتر نیست شاید دیروز این نیاز برای کودک و نوجوان ساکن این خانه‌ها تشریفاتی به نظر می‌رسید، اما امروز با شیوع کووید19 نداشتن این امکانات به معنای تفاوت این کودکان و نوجوانان با دیگر همسالان خود است، تفاوتی که طعم محرومیت دارد.
با شیوع کووید19 مدارس تعطیل و آموزش‌ها از طریق فضای مجازی ادامه پیدا کرد صرف نظر از اینکه زیرساخت‌ها، معلمین، خانواده‌ها، سیستم آموزشی تا چه حد برای این مسئله آمادگی داشتند، موضوع مهم مربوط به کودکان و نوجوانانی است که یا به دلیل فقر خانواده یا به دلیل ساکن بودن در محروم، حاشیه شهرها و یا روستایی محروم، از استفاده این امکان بی بهره مانده‌اند.
این کودک و نوجوان از ادامه تحصیل همسالان خود در فضای مجازی از تلویزیون و این و آن می‌شنود و تلخی تفاوت را با همان ذهن و قد و قواره کوچکش باید حس و درک کند، باتوجه به تحلیل‌های مختلف و احتمال اینکه چنین شرایطی در سال یا سال‌های آینده تحصیلی تکرار شود می‌توان گفت چنین وضعیتی تنها محدود به یک یا چهار ماه نمی‌شود و چنین کودکانی در صورت حمایت نشدن این تبعیض غیرمنصفانه را باید تحمل کنند.
از طرفی با باز شدن راه آموزش از طریق فضای مجازی بعید نیست که از این امکان برای تکمیل تحصیل در آینده استفاده شود و این موضوع می‌طلبد وضعیت کنونی مورد ارزیابی قرار بگیرد و برای مشکلات آن چاره اندیشی شود.
20 درصد دانش‌آموزان از آموزش مجازی محروم ماندند
مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی با تاکید بر این که یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های سیستم آموزشی در خصوص دانش آموزانی است که نتوانسته‌اند بخشی از خدمات آموزشی فضای مجازی را دریافت کنند، می‌گوید: دانش آموزان در تعدادی از روستاها به دلیل نبود امکان دسترسی به اینترنت و تعدادی در نقاط محروم شهرها به دلیل نداشتن سخت افزار لازم نتوانسته‌اند بخشی از خدمات آموزشی در فضای مجازی را دریافت کنند.
شهریار فولادوند با بیان اینکه ادعای اینکه صد در صد دانش آموزان استان به شبکه شاد وارد شده‌اند را ندارد، اظهار می‌کند: حداقل 20 درصد دانش آموزان استان به دلایل ذکر شده نتوانسته‌اند از این شبکه آموزشی استفاده کنند و به این مسئله واقف هستیم.
وی ادامه می‌دهد: گام اول آموزش و پرورش باتوجه به شرایط کنونی ایجاد، راه‌اندازی و مورد استفاده قرار گرفتن شبکه شاد بود و گام دوم مربوط به چاره اندیشی برای دانش آموزانی است که برای استفاده از این سیستم با مشکل مواجه هستند.
مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی می‌افزاید: روستاهایی که به دلیل نبود شبکه اینترنت امکان دسترسی ندارند، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات طبق قانون می‌بایست مشکل روستاهایی با جمعیت بالای 10 خانوار را رفع کند.
در استان مرکزی تمامی روستاهایی که زیرپوشش شبکه اینترنت نیستند یا امکان وصل شدن به این شبکه را ندارند تماما شناسایی شده است که تعداد آن بیش از 300 روستا است
فولادوند بیان می‌کند: در استان مرکزی تمامی روستاهایی که زیرپوشش شبکه اینترنت نیستند یا امکان وصل شدن به این شبکه را ندارند تماما شناسایی شده است که تعداد آن بیش از 300 روستا است، البته باتوجه به اینکه در مناطقی شبکه اینترنت موجود، اما با مشکل در اتصال مواجه است در آمار تعداد دقیق روستاها بین آموزش و پرورش و وزارت ارتباطات اختلاف نظر وجود دارد.
وی در خصوص خانواده‌های محروم و مشکل نداشتن سخت افزار مورد نیاز نیز تصریح می‌کند: در حال حاضر برای این مسئله راهکارهایی تعریف شده که از طریق وزارت آموزش و پرورش در حال پیگیری است، اقداماتی نیز در این خصوص انجام شده که باتوجه به قطعی نشدن فعلا بازگو نمی‌شود، اما در مجموع شامل برنامه‌هایی از جمله تامین یا تولید تبلت‌های ارزان قیمت دانش آموزی برای محصلین نیازمند و... است.
مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی با تاکید بر اهمیت نقش خیرین در نظام آموزشی، می‌گوید: در کنار راهکارهای مذکور به دنبال جذب کمک خیرین و حمایت از خانواده‌هایی هستیم که امکان تهیه سخت افزار لازم برای فرزند خود را ندارند.
فولادوند با اشاره به رایگان در نظر گرفتن هزینه اینترنت مورد استفاده برای شبکه شاد طبق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، بیان کرد: برای اجرای این مصوبه در استان پیگیری‌های لازم در حال انجام است که به زودی محقق شود.
وی در خصوص اقداماتی که آموزش و پرورش برای جبران عقب ماندگی دروس دانش آموزان محروم در استفاده از شبکه مجازی انجام داده است، افزود: این دانش آموزان در روستا و مناطق محروم شهرهای استان مرکزی شناسایی شدند و درسنامه‌هایی که همراه با توضیح لازم دروس تهیه شده در اختیار آنها قرار گرفته است.
مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی ادامه داد: این درسنامه‌ها به ویژه در روستاهای محروم به دست دانش آموزان رسانده و پاسخ دروس نیز از آنها اخذ می‌شود و این رفت و آمد با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در نظر گرفته شده است.
فولادوند اظهار می‌کند: در کنار این درسنامه‌ها بخشی از مطالب درسی در استودیو ضبط و در قالب DVD و فلش به دانش آموزانی که از تعلیم در فضای مجازی محروم بوده‌اند رسانده شده و باید توجه داشت که این راهکارها تنها راه‌های ممکن در حال حاضر برای خدمات رسانی به این محصلین بوده است.
وی در پاسخ به این سوال که برای آموزش معلمان و تسلط آنها در فضای مجازی و این نوع سیستم آموزشی چه اقداماتی شده است، بیان می‌کند: تولید محتوا برای آموزش در استفاده از فضای آموزشی شاد، انجام و آموزش‌هایی ارائه شده و برای معلمینی که تخصص لازم برای استفاده از این فضای آموزشی را نداشتد نیز فیلم‌هایی تهیه و در اختیارشان قرار گرفت.
مدیرکل آموزش و پرورش استان مرکزی ادامه می‌دهد: این گفته کاملا درست است که ظرفیت جدید با توجه به شرایط موجود ایجاد شده و معلمین نیاز به تسلط در استفاده از این فضای آموزشی دارند به همین منظور آموزش و پرورش در رویکرد جدید در حال آماده سازی پکیج آموزش معلمین در این رابطه است که در اولین فرصت کلاس‌های لازم برگزار خواهد شد.
از بین رفتن عزت نفس و اعتماد به نفس در صورت تداوم تفاوت
اکرم مظلومی دکتری روانشناسی و مشاور آموزش و پرورش در خصوص اثرات روحی روانی دانش آموزانی که محروم از استفاده سیستم آموزشی جدید هستند، می‌گوید: باتوجه به شرایط پیش آمده ناشی از شیوع بیماری کووید19 بخشی از آموزش از طریق فضای مجازی انجام شد که متاسفانه برخی از دانش آموزان به دلیل محرومیت نتوانستند به درستی از این فرصت استفاده کنند.
وی ادامه می‌دهد: این تفاوتی که بین بچهها به وجود می‌آید، اینکه عده‌ای استفاده کننده و عده‌ای محروم هستند اثرات روحی و روانی را برای کودک یا نوجوان به دنبال دارد.
این دکتری روانشناسی با بیان اینکه اولین اثر آن افزایش نگرانی در این محصلین خواهد بود که ناشی از عقب ماندگی در دروس است، اظهار می‌کند: این نگرانی در مورد دانش آموزی که نسبت به درس مقیدتر بوده عمیق‌تر خواهد بود.
مظلومی ادامه می‌دهد: استمرار نگرانی در دراز مدت باعث بروز استرس می‌شود که به تبع آن فرد قادر نخواهد بود در موقعیت‌های مختلف خود را کنترل کند دچار اضطراب می‌شود که این مسئله اختلال های روحی روانی به دنبال خواهد داشت.
وی می‌افزاید: بودن در چنین شرایطی باعث ترشح بیشتر آدرنالین خواهد شد که این ترشح بیش از حد سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و سیستم مغزی نیز با اختلال مواجه می‌شود.
این دکتری روانشناسی اخلال در فرایند حل مسئله را از دیگر عواقب این نوع اضطراب معرفی کرده و می‌گوید: این موضوع باعث می‌شود فرد عصبانی‌تر شود و هیجان‌ها را به خوبی نمی‌تواند کنترل کند که در نتیجه ارتباطش با خانواده و سایرین تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
بچه‌هایی که خانواده قادر نبود وسیله مورد نیاز او برای بهره مندی از آموزش فضای مجازی را تهیه کند در همین مدت تنش‌هایی با خانواده داشتند و این محصل مدام خود را با سایرین مقایسه و سوال‌هایی مانند چرا باید در چنین خانواده‌ای متولد شوم و چرا نباید از این امکان استفاده کنم را از ذهن می‌گذراند.
مظلومی تصریح می‌کند: بچه‌هایی که خانواده قادر نبود وسیله مورد نیاز او برای بهره مندی از آموزش فضای مجازی را تهیه کند در همین مدت تنش‌هایی با خانواده داشتند و این محصل مدام خود را با سایرین مقایسه و سوال‌هایی مانند چرا باید در چنین خانواده‌ای متولد شوم و چرا نباید از این امکان استفاده کنم را از ذهن می‌گذراند.
وی با بیان اینکه این نیاز باعث می‌شود آرامش خود از دست بدهد و خشم جایگزین شود، می‌گوید: تداوم این جریان باعث اختلال در ارتباط کودک یا نوجوان با خانواده و به مرور از بین رفتن این ارتباط خواهد شد.
این دکتری روانشناسی ادامه می‌دهد: مقایسه با دوستان باعث ایجاد نوعی غم در کودک یا نوجوان می‌شود که احتمال تبدیل شدن به افسردگی را دارد.
مظلومی می‌افزاید: این محصل تلاش خود را بکار می‌گیرد که با محدودیت موجود خود را به همکلاسی‌هایش برساند و درس ها را بفهمد اما در نهایت نمی‌تواند که با تلاش‌های ناکام از نظر روانشناسی درماندگی آموخته به وجود می‌آید.
وی در خصوص تبعات این نوع اختلال بیان کرد: کودک یا نوجوان این طور استنباط می‌کند که هرچه تلاش کند فایده ندارد و در جایی دیگر دست از تلاش کردن برمی‌دارد و منفعل می‌شود و همین باعث خواهد شد تمایل به کسب دانش و تحصیل را از دست بدهد.
این دکتری روانشناسی تصریح می‌کند: انتخاب گذراندن اوقات به بطالت جایگزین درس خواهد شد و این ناکامی در موارد دیگر هم تسری پیدا می‌کند، در سنین بزرگسالی به این نتیجه می‌رسد که برای انجام کارهای دیگر هم کفایت ندارد و اعتماد به نفس و عزت نفس را از دست می‌دهد.
مظلومی می‌گوید: در این شرایط برای اینکه خود را ثابت و بی‌کفایتی را جبران کند دست به رفتارهای پرخطر می‌زند و در نهایت به جامعه برمی گردد، جامعه از این حس درونی افراد صدمه می‌بیند و در بخش‌های مختلف اختلال ایجاد می‌شود.
با بهره‌گیری از مشارکت معلمین قبل از شروع سال تحصیلی آینده خلاء آموزشی مناطق محروم باید رفع شود
یک استاد دانشگاه نیز با بیان اینکه باتوجه به احتمال استفاده از این نوع آموزش در سال آینده نیاز به ایجاد زیرساخت‌های لازم وجود دارد، بیان می‌کند: برای جلوگیری از آسیب روحی روانی دانش آموزان این موارد باید مورد توجه قرار بگیرد.
حسین دلاور تاکید می‌کند: در کنار ایجاد زیرساخت‌ها و فراهم شدن امکان دست‌یابی همه دانش آموزان به آموزش در فضای مجازی، آگاه سازی خانواده‌ها نیز بسیار حائز اهمیت است.
خانواده ها باید در جریان اهمیت و لزوم دست یابی دانش آموزان به فضای مجازی قرار بگیرند، از طرفی خانواده باید در خصوص این فضا و آسیب‌های آن مطلع و فرزندان را به خوبی آموزش دهد که برای این مهم نیاز به آموزش خانواده‌ها وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: خانواده ها باید در جریان اهمیت و لزوم دست یابی دانش آموزان به فضای مجازی قرار بگیرند، از طرفی خانواده باید در خصوص این فضا و آسیب‌های آن مطلع و فرزندان را به خوبی آموزش دهد که برای این مهم نیاز به آموزش خانواده‌ها وجود دارد.
این استاد دانشگاه اظهار می‌کند: خانواده هایی که امکان تهیه سخت افزار لازم را ندارند نیز باید شناسایی و از راه های ممکن و مختلف این نیاز توسط دولت و خیرین رفع شود که تبعیض وجود نداشته باشد.
دلاور تاکید می‌کند: با توجه به اینکه بخشی از دانش آموزان در سال تحصیلی جاری خدمات را به صورت کامل دریافت نکردند با بهره گیری از مشارکت معلمین و افراد داوطلب قبل از شروع سال تحصیلی آینده این خلاء باید رفع شود که ضعف در تحصیل ایجاد شده تداوم پیدا نکند.
خانواده‌های ساکن در مناطق محروم حتی از داشتن یک گوشی ساده نیز محروم هستند
والدین یکی از دانش‌آموزان ساکن در منطقه فوتبال اراک نیز می‌گوید: با این شرایط که به وجود آمد تازه متوجه شده‌ایم چرا فرزندانمان در درس‌هایشان موفق نیستند، این امکانات و تجهیزات است که می‌تواند مسیر رسیدن به موفقیت را بیش از پیش برای همگان معرفی کند.
طاهره بابایی می‌افزاید: ما از ساده‌ترین امکانات در منطقه خود محروم هستیم، حتی برای یک ساعت نتوانستیم شرایطی را فراهم کنیم که فرزندان بتواند درس‌هایش را از طریق فضای مجازی دنبال کند، بدون شک این مسئله در تحصیل و آینده آنان تاثیر خواهد گذاشت، انتظار داشتیم مسوولانی که می‌دانستند خانواده‌های ساکن در مناطق محروم حتی از داشتن یک گوشی ساده نیز محروم هستند برای درس بچهها برنامه‌ریزی درستی می‌کردند تا آنها نیز بتوانند همچون هم سن و سالان خود از ادامه درس و مدرسه بهره‌مند شوند.
وی می‌گوید: بسیاری از دانش‌آموزان مناطق محروم و حاشیه شهر از ادامه تحصیل بازمانده و ترک تحصیل کرده‌اند، یکی از دلایل آن نداشتن درآمد کافی حتی برای خرید دفتر و کتاب است، حال چه انتظاری است که این دانش‌آموزان در شرایط کرونایی به گوشی هوشمند و یا اینترنت مجهز شوند و درس را از طریق فضای مجازی دنبال کنند.
این شهروند می‌افزاید: مگر بر اساس قانون تحصیل و برخورداری از آموزش رایگان حق هر ایرانی نیست، چرا باید در مناطق محروم دانش‌آموزان از شرایط تحصیلی باز بمانند، آیا امکان برنامه‌ریزی برای آموزش آنان وجود نداشت.
شاد باعث شد احساس تبعیض در جامعه اوج بگیرد و خیلی‌ها متوجه شوند محرومیت جدی دارند
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز می‌گوید: مسوولان باید در تصمیم‌گیری‌ها افراد فقیر و محروم جامعه را ببینند، نه اینکه تنها افراد توانمند و متمکن جامعه را مد نظر قرار دهند.
متاسفانه آموزش مجازی شاد تنها بعضی‌‌ها را شاد کرد و خیلی‌ها از شاد ناشاد شدند، علت آنهم مشخص است، دانش‌آموزی که پدرش کارگر است و توان خرید گوشی هوشمند را ندارد از نبود امکان دسترسی به آموزش سرخورده شده است
حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی می‌افزاید: متاسفانه آموزش مجازی شاد تنها بعضی‌‌ها را شاد کرد و خیلی‌ها از شاد ناشاد شدند، علت آنهم مشخص است، دانش‌آموزی که پدرش کارگر است و توان خرید گوشی هوشمند را ندارد از نبود امکان دسترسی به آموزش سرخورده شده و از یک طرف تبعیض را به صورت ملموس در جامعه احساس کرده و از طرف دیگر باعث شده از آموزش باز بماند، این در مناطق شهری است، حال در روستاها که جای خود دارد چراکه در بعضی از روستاها مشکل حادتر است و خانواده‌ها نه تنها امکان تهیه گوشی هوشمند را ندارند، بلکه اتصال به شبکه اینترنت در بسیاری از روستاها معنا و مفهوم ندارد.
وی می‌گوید: شاد باعث شد احساس تبعیض در جامعه اوج بگیرد و خیلی‌ها متوجه شوند محرومیت جدی دارند و این واقعا در شان نظام نیست، وباید مسوولان برای آن فکری می‌کردند و در برنامه‌ریزی‌هایشان به قشر محروم توجه می‌کردند، چرا که انقلاب اسلامی، انقلاب مستضعفین و محرومین است و با شعار دفاع از محرومین خود را عرضه کرد.
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه شهدای انقلاب عمدتا از خانواده‌ها محروم بوده و جنگ را همین محرومیت و فقرا اداره کردند، می‌افزاید: در رزمایش کمک مومنانه نیز دیدیم کسانی که در ایام جنگ در پای کار بودند عمدتا مشارکت بالایی در رزمایش داشتند و این نشان می‌دهد نظام باید در تصمیم‌گیری‌ها فقرا، محرومین، کپرنشین‌‌ها، روستاهای محروم را بیش از پیش مد نظر قرار دهند.
سلیمی می‌گوید: معلمی که خود سه دانش‌آموز دارد در تماسی عنوان کرد که توان خرید سه گوشی هوشمند را ندارد و یا موردی داشتیم که مطرح کرد فرزندش به دلیل نداشتن گوشی همراه به خانه همسایه رفته که با طعنه و سرزنش خانم همسایه مواجه و بسیار ناراحت شده است، این مسائل به راستی خجالت آور است و در شان نظام نیست.
وی راهکار موثر در بهره‌مندی همه دانش‌آموزان از آموزش در شرایط کرونایی را افزایش شبکه‌های آموزش از طریق تلویزیون دانسته و مطرح می‌کند: مسوولان می‌توانستند هزینه‌ای را که برای راه‌اندازی شبکه شاد کردند برای راه‌اندازی چندین شبکه تلویزیونی هزینه کنند تا همه بتواند به راحتی از آن بهره‌مند شوند.